Jadwiga Kalinowska z Ostrołęki ma 90 lat. Jest poetką. Wiersze tworzy od dziecka, ale debiut wydawniczy miała w tym roku

Pierwszy wiersz datowany jest na czerwiec 1942 – dziecięce strofy o małej siostrzyczce, zapisane ręką dziewięciolatki. Potem mamy kilka innych wierszy, a to o bocianie, a to o słowiku, zdradzających w prostych rymowankach ciekawość otaczającego świata i zamiłowanie do słowa. Z każdym rokiem wiersze stają się dojrzalsze pod względem formy - rozwijają się w wielozgłoskowce, rytmem przypominające mickiewiczowskie ballady czy wiersze Słowackiego, któremu zresztą poetka poświęca jeden z utworów. Bogatsze są układy rymów, bogatsze porównania, metafory i inne literackie tropy. Białego wiersza w tym tomiku się nie znajdzie, bo jak mówi Pani Jadwiga, współczesnej poezji nie rozumie i nie lubi. Wiersz musi być rymem i rytmem wyznaczony.

W utworach Jadwigi Kalinowskiej można znaleźć emocje najróżniejsze: tęsknotę za światem dzieciństwa, prostotą wiejskiego życia i leśnymi ostępami; pierwsze miłosne zauroczenia i miłosne rozgoryczenia; emocjonalne reakcje na wydarzenia społeczne i polityczne. Obok ciepłych lirycznych refleksji nie brakuje nut sarkastycznych i satyrycznych. We wszystkich utworach widoczna jest uważność – na świat i ludzi.

Jadwiga Kalinowska urodziła się w Myszyńcu w 1933 roku.
- Mój tata, Stanisław Bronikowski pochodził z Ukrainy. Jego rodzina miała majątek pod Berdyczowem. Ojciec służył w armii carskiej, skończył szkołę oficerską, a także technikum kolejowe. Był kapitanem 2.Batalionu Kolei Zaamurskiej. W czasie rewolucji, w 1917 roku ojciec uciekł z Ukrainy wraz ze starszym bratem i bratową. Ich syn został brutalnie zamordowany. Oni przez Węgry dotarli do Polski, do Ostrołęki. Mieli tutaj chyba jakiegoś znajomego, z pomocą którego na Bemowie kupili tartak. Potem ojciec zakochał się w pannie Felicji, gospodyni, która im dom prowadziła – opowiada rodzinną historię Pani Jadwiga.

Brat z bratową nie chcieli słyszeć o tym mezaliansie, więc Stanisław z Felicją wyprowadzili się do Myszyńca. Stanisław Bronikowski został drogomistrzem. Z racji na stanowisko, wtedy znaczące, wszedł do „myszynieckiej elity” – jak żartuje córka po latach. W służbowym domu przy ul. Reymonta, na skraju Myszyńca przyszły na świat cztery córki: Alina, Jadwiga i bliźniaczki – Barbara i Janina.

- Sześć lat miałam, gdy wojna się zaczęła – wspomina poetka. - Wkrótce jeden pokój w naszym domu zajęli żołnierze wehrmachtu, a w sąsiednim ojciec czasami „przechowywał” partyzantów. Ci żołnierze to byli dobrzy ludzie, my baliśmy się żandarmerii, ale żandarmi nie zaglądali tam, gdzie było wojsko, dlatego nasz dom był dosyć bezpieczny i tata mógł czasem „leśnym” pomagać, choć ja dopiero niedawno się o tym wszystkim dowiedziałam. Tata zawsze był taki spokojny i cichy, nikt by go nie podejrzewał o jakąkolwiek działalność. Nasza najbliższa rodzina w czasie wojny na szczęście nie ucierpiała.

Siostry Bronikowskie mieszkały w Myszyńcu do ukończenia szkoły podstawowej. Potem zostały umieszczone na stancji w Ostrołęce, gdzie poszły do gimnazjum.

- Najpierw ja i starsza siostra, Alina, opuściłyśmy dom. Ja poszłam do liceum w Ostrołęce, siostra pojechała gdzieś w gorzowskie, do technikum leśnego. Potem młodsze bliźniaczki, Basia i Janka do mnie dołączyły na stancji, bo uczyły się w liceum pedagogicznym. Kiedy zdałam maturę, Alina zabrała mnie do siebie, do Parciak, gdzie pracowała w nadleśnictwie jako leśniczy. I ściągnęła tam całą rodzinę. Mieszkaliśmy w Parciakach sześć lat. Ja pracowałam w tartaku – mówi Jadwiga Kalinowska.

W tym czasie goszcząc u znajomych pod Gołdapią, poznała męża, Wacława.

- Ściągnęłam go do Ostrołęki, bo w tych jego stronach strasznie pili. Ale przywiózł nałóg ze sobą, na całe życie niestety. Zdolny był mechanik, dobry kierowca, ale rodzinę wymęczył wódką… - mówi z goryczą Pani Jadwiga. Choć potrafił być dobry chwilami, zostawił jednak gorzkie wspomnienia, także w poezji.

Ona całe dorosłe życie mieszkała w Wojciechowicach. W bloku obok parku i Cmentarza Żołnierzy Radzieckich, gdzie w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku mieściła się także restauracja „Turystyczna” zwana potocznie „mordownią” . Pracowała zawsze, mimo literackiego usposobienia, w księgowości: najpierw przez piętnaście lat w rozwijającej się „Celulozie”, potem przez kolejne dziesięć lat w pobliskiej elektrowni.

Do dzisiaj, samotnie mieszka w niewielkim, ale przytulnym mieszkaniu „nad Turystyczną”. Daje sobie, mimo szacownego wieku, znakomicie radę. Z pomocą młodszej córki, Edyty. Starsza, Wiesia, dawno temu wyjechała za ocean. Tam też mieszka jej starszy wnuk. Bartek. Nieco młodszy Łukasz i prawie dwuletni prawnuczek Staś, są na szczęście bliżej, w Warszawie.

- Mama od dawna nie pisze już wierszy. Ale ostatnio napisała dla Stasia. Dostanie na drugie urodziny – mówi Edyta. To ona od lat zabiegała o publikacje wierszy mamy. Jakoś bezskutecznie. Az wreszcie trafiła na przyjazny klimat i życzliwe zainteresowanie w TPO, gdzie w czerwcu tego roku zorganizowano nie tylko wieczór autorski w 90. urodziny poetki, ale także wydano dorobek jej życia.

Jestem bardzo szczęśliwa, że moje wiersze wreszcie opuściły szuflady. To był przepiękny, choć tak późny prezent urodzinowy

– mówi Pani Jadwiga.

W dodatku prezydent Ostrołęki przychylił się do wniosku TPO o wpisanie „Córy lasów” Jadwigi Kalinowskiej do Księgi Rekordów Polski w kategorii „Najstarszy debiut literacki w Polsce”, deklarując pokrycie kosztów.

Przeczytajcie kilka wierszy Jadwigi Kalinowskiej

Gdzie to dzisiaj się podziała
Lusia, ma siostrzyczka mała?
Weszła sobie pod łóżeczko
No i bawi się laleczką

Przyleciał nad wioskę,
Ujrzał gniazdo swe,
Zapomniał o smutku,
Choć mu jeść się chce

Strono moja rodzinna,
Ilem winna tobie,
zapomnę tylko wtedy,
Kiedy spocznę w grobie.
Tam serce zostawiłam,
Gdzie w wieczorną ciszę
Do snu tylko piosenka
Słowicza kołysze

Jakaż smutna godzina rozstania
Z tym, którego się bardzo kochało,
Lecz o wiele gorsze pożegnania
Ze stroną, w której serce zostało.
Jakżesz miłąm bez żalu porzucić
Dnie, wśród cichej wioski spędzone,
I nie wiedzieć, czy Bóg da powrócić
Kiedykolwiek w kochaną tę stronę.

Puszcza tajemna przed człowieka okiem
Ukrywa wszystko w najgłębsze swe cienie,
Wszystko pokrywa nieprzejrzanym mrokiem,
Lecz bije od niej jakieś dziwne tchnienie-
Które pryzciaga i urokiem wabi,
Które szaloną budzi w żyłach krew,
I tylko ludzie niedołężni, słabi
Mogą być głusi na tej puszczy zew.

Czasem troski odrzucę precz,
Choć na chwilę zagłębię się w ciszę,
Wtedy myśli mnie niosą wstecz,
W głębi duszy mej ciągle słyszę-
Skrzypi żuraw stary u płota,
Bucha żarem kaflowy piec,
Jakaś dziwna mnie niesie tęskonota,
Tak jak dawniej chciałabym tam biec.
I porzucić dzisiejsze wygody,
I to życie - co zżera jak trąd,
Znów do wiejskiej powrócić zagrody,
aby tylko najdalej być stąd.

Koń lotem sokoła przebiegał krainy,
Rżał głucho i chrapy rozdymał,
Za sobą zostawił już śnieżne równiny
I w cichym się lesie zatrzymał (…)
Mów- czego ci trzeba po tak długim znoju?
Ach, ja ciebie nareszcie rozumiem,
Ty nie chcesz łakoci, nie pragniesz spokoju,
Lecz żadasz pieszczoty, a pieścić nie u miem”.

Nie trącaj wspomnień dawnych, gorących,
bo drgną przeszłością.
Nie wyrwij z serca łez gorzkich, żrących,
Miotany złością.
Nie tykaj moich ran niezagojonych,
Co jeszcze krwawią.
I nie budź we mnie tych uczuć szalonych,
Co innych bawią.

Kto kocha miasto-nie będę drwić z niego,
Nie będę swojej narzucać mu woli,
Niech życie spędzi wśród tłumu gwarnego
I niech się tłucze jak ten ptak w niewoli.
Lecz duszy, którą wychowała puszcza,
Miasto nie może przynęcić do siebie,
Wzrok orli, gdy się w bezkres nie zapuszcza,
Nigdy się w klatce do snu nie kolebie.

Jeśli ktoś z was dotąd nie zna, to każdemu radzę
Poznać Kurpia,bo przewyższa on wszystkich w odwadze,
Poznać Kurpia, bo przewyższa on wszystkich w godności,
Poznać Kurpia bohatera, człowieka wolności.
Bo Kurp nie zna co to pany, nie zna, co kajdany,
Tak jak rycerz walczyc umiał,choć w sukman odziany.
Na swobodę poprzez kraty nigdy nie spozierał,
Wolnym był przez całe życie i wolnym umierał.

Z kim się będziesz, żołnierzu, bić?
Ze swym ojcem, synem czy bratem?
Za to tylko, że chcemy żyć,
Ty się staniesz sędzią i katem.

(…) Kazano nam pracować- pracujemy,
Tylko tak, jak pracuje niewolnik,
Lecz dusz naszych ani umysłów
Zdobyć nigdy nie będziecie zdolni.

(…) trzynastka nam zabrała tę resztke nadziei,
Co zabłysła przed nami jako gwiazda złota.
Teraz już tylko śmierć nas weźmie po kolei
I już bez żadnych złudzeń dobrniemy żywota.

Kiedyś ludziom śpiewały słowiki,
wiersze o skowronku, kanarku.
Teraz świat jakiś pusty i dziki,
A my wrony dostaliśmy w podarku.
Czegóż mamy się dobrego spodziewać,
kiedy żaden ptak nam już nie śpiewa.
Świat pedzi ku przepaści jak szalony,
A my w spadku zostawimy czarne wrony.

Boże, daj mi choć dobre sny,
Gdy dni dobrych dać nie możesz.
Kiedy w życiu są tylko łzy,
Choć sny dobre podaruj mi, Boże.