Akcja „Żonkile” w Czarni. Łączy nas pamięć. 18.04.2023

19 kwietnia 1943 r. do dzielnicy żydowskiej w Warszawie wkroczyły oddziały wojska i hitlerowskiej policji. Akcja miała na celu ostateczną likwidację getta w stolicy Generalnego Gubernatorstwa. W getcie przebywało wówczas około 50 tys. Żydów, głównie młodych ludzi. Postanowili oni bronić swojej godności i człowieczeństwa, bo szans na odniesienie zwycięstwa w nierównej walce nie mieli. Członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego uzbrojeni w broń ręczną, granaty własnej produkcji i butelki z benzyną odparli pierwsze ataki Niemców. Dysponujący artylerią, czołgami, samochodami pancernymi i miotaczami ognia hitlerowcy wypierali powstańców z kolejnych domów. Żydowska dzielnica była systematycznie niszczona, a powstańcy i cywile ginęli w piwnicach domów i prowizorycznych bunkrach. Walki trwały do połowy maja 1943 r. Powstanie przeżyło kilkudziesięciu bojowników Żydowskiej Organizacji Bojowej. Jednym z ocalałych był Marek Edelman. Jego wspomnienia z powstania w getcie warszawskim spisała Hanna Krall w swojej książce „Zdążyć przed Panem Bogiem”.

Symbolem pierwszego powstania miejskiego w okupowanej przez Niemców Europie jest żonkil. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN dla upamiętnienia 80 rocznicy wybuchu powstania w getcie zainicjowało akcję „Żonkile”. Do tej akcji przyłączyła się także Gminna Biblioteka Publiczna w Czarni. W czwartek 20 kwietnia pracownicy tej placówki oraz wolontariusze rozdawali na ulicach miejscowości żółte kwiaty z przypiętą informacją o całej akcji. O godzinie 11.00 w budynku remizy OSP rozpoczął się dalszy ciąg uroczystości. Uczniowie Publicznej Szkoły Podstawowej w Czarni, nauczyciele, pracownicy GBP w Czarni, członkowie Klubu Seniora w Czarni i inni mieszkańcy gminy obejrzeli poruszającą animację do książki „Zdążyć przed Panem Bogiem” oraz wysłuchali wywiadu online Mariusza Szczygła z jej autorką. Dyrektor GBP w Czarni Dorota Młynarska zaanonsowała prelekcję specjalnego gościa. Okazał się nim Mieczysław Olender. Emerytowany dyplomata wspominał lata swojego dzieciństwa, które przypadło na lata II wojny światowej. Jego opowieść wywołała wzruszenia na niejednej twarzy. W skupieniu słuchali jej także uczniowie z PSP w Czarni. Dla nich była to żywa lekcja historii. Panie z GBP w Czarni przygotowały także wystawę książek o losach Polaków w latach wojny i okupacji.