Co wniosło Domino
Przypomnijmy: program Domino opracowany w 2000 roku przez Małgorzatę Niesłuchowską, ówczesną dyrektorkę Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie uzyskał najwyższą ocenę w województwie mazowieckim i akceptację PFRON do realizacji, wraz z deklaracją znaczącego współfinansowania. PFRON miał wyłożyć na ten cel w ciągu 3 lat kwotę 3 mln złotych, co stanowiło 65 proc. przewidywanych kosztów wdrożenia programu. Pozostałe 35 proc. miały wyasygnować samorządy lokalne, realizujące poszczególne zadania. W programie przewidzano 27 zadań, które, wdrożone w latach 2001-2003 miały ułatwić życie niepełnosprawnym mieszkańcom powiatu ostrowskiego.
- Uważam, że starostwo powiatowe, były starosta Bogumił Brzózka i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie wykonało kawał dobrej roboty, realizując pierwszy etap programu "Domino". Udało nam się także pozyskać ogromne pieniądze dla powiatu z PFRON. Ze zdziwieniem więc odbieram wypowiedzi, dyskwalifikujące te dokonania, jak również informacje o rzekomych nadużyciach w realizacji programu oraz o zablokowaniu pieniędzy w PFRON na ten cel - mówi Małgorzata Niesłuchowska, która z dniem 31 grudnia 2002 została odwołana z funkcji dyrektora PCPR. Starosta ostrowski Tadeusz Legacki twierdzi, że z powodu zarzutów, postawionych przez PFRON realizatorom programu Domino. Niesłuchowska zapewnia, że odwołano ją bez podania przyczyn.
- Nie czuję się winną wstrzymania programu Domino. Włożyłam w jego opracowanie i realizację całe serce - mówi.
Co stwierdziły kontrole
Inspektorzy Oddziału Mazowieckiego PFRON, którzy przeprowadzili kontrolę we wrześniu ubiegłego roku zgłosili jednak sporo zastrzeżeń do realizacji programu. Dotyczyły one zarówno technicznego wykonania zadań, jak prowadzenia dokumentacji i zasad płatności, łamanych między innymi przez niedotrzymywanie terminów przez wykonawców, nieściąganie kar umownych, tworzenie aneksów na roboty dodatkowe, które znacznie podwyższały koszty inwestycji.
Z dziesięciu zadań realizowanych przy współudziale pieniędzy z PFRON w 2001 roku komisja nie rozliczyła pierwotnie, ze względu na nieprawidłowości trzech: adaptacji Szkoły Podstawowej w Zuzeli na potrzeby Specjalnego Ośrodka SzkolnoWychowawczego, utworzenia poradni rodzinnej przy PCPR, organizacji Ośrodka Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych przy PUP w Ostrowi. W adaptacji szkoły w Zuzeli wskazano wiele usterek technicznych, powodujących, że obiekt w "bardzo ograniczonym stopniu" został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Głównymi zarzutami był brak windy oraz niedostateczne przystosowanie sanitariatów dla potrzeb niepełnosprawnych użytkowyników. Zarzucono przy tym znaczne przekroczenie kosztów inwestycji - z planowanych 190 tys. zł do 212.179 tys. zł i nieprzestrzeganie przez starostwo udziału w jej kosztach przewidzianego umową, czyli w wysokości 35 procent, a także łamanie ustawy o zamówieniach publicznych. Kontrola wykazała także nieprawidłowości w finansowaniu i rozliczaniu organizacji Poradni Rodzinnej. Zakwestionowano zasadność "zafundowania" ze środków PFRON rocznych studiów podyplomowych 8 nauczycieli, przygotowywanych do prowadzenia gimnastyki korekcyjnej (taki wydatek jest niezgodny z zasadami finansowania PFRON). Zakwestionowano także refundację wynagrodzeń dla pracowników, która pochłonęła 98 tys. 794 zł, co stanowiło ponad 10 proc. pieniędzy wyasygnowanych przez PFRON na realizację Domina. Dotyczyło to pracowników Poradni Rodzinnej - na których wydano całą sumę przeznaczoną na organizację poradni przez PFRON - 37.817 zł (w ciągu pół roku dla 3 zatrudnionych specjalistów), Ośrodka Aktywizacji Zawodowej - 28.697 zł w ciągu pół roku, co stanowiło ponad 40 proc. kosztów wydatkowanych na organizację OAZ, i dwóch rehabilitantek Ośrodka Wczesnej Interwencji, które jednocześnie były zatrudnione na oddziale rehabilitacji w szpitalu, a przez pół roku pobrały 16.140 zł dodatkowego wynagrodzenia. Zarzucono też realizatorom Domina, że tylko dzieci w 19 szkołach (z 65 szkół w powiecie) korzystają z gimnastyki korekcyjnej (przy czym w niektórych szkołach w ogóle nie korzystano z zakupionego ze środków PFRON sprzętu do rehabilitacji). Kontrolerzy nie uznali również sprzętu medycznego zakupionego dla OIOM szpitala powiatowego za sprzęt rehabilitacyjny, podważając tym samym zasadność jego kupna z funduszy Domina. Kupiono m.in. nowe łóżka, kardiomonitory, defiblirator i dwa aparaty do udzielania pomocy przy obrażeniach wielonarządowych. Trudno uznać ten sprzęt za niezbędny dla osób niepełnosprawnych, a na wyposażenie oddziału OIOM wydano około 350 tys. złotych, z tego gros kosztów finansował PFRON.
- Procedury PFRON i zasady programu Domino nie dopuszczały możliwości wykorzystania dofinansowania na bieżącą działalność istniejących lub nowo tworzonych struktur, czyli między innymi na refundację wynagrodzeń ani też na zakup sprzętu, który nie służy ludziom niepełnosprawnym. Zarzuty pokontrolne w tym względzie były kierowane pod adresem ówczesnego dyrektora oddziału, Roberta Górala, który podpisywał ze starostwem ostrowskim umowę na realizację Domina w lipcu 2001 roku i ówczesnych pełnomocników oddziału, którzy mieli nadzorować prawidłową realizację programu - informuje obecny dyrektor Oddziału Mazowieckiego PFRON Kazimierz Libidzki.
- Zgodnie z zawartą umową wszystkie plany rzeczowo-finansowe były konsultowane i zatwierdzane przez kierownictwo PFRON - wyjaśnia Hanna Magrzyk, odpowiedzialna za rozliczenia finansowe programu Domino z ramienia starostwa. - W 2001 roku uwzględnione były w nich także koszty osobowe. Na przykład na wynagrodzenia pracowników Poradni Rodzinnej zagwarantowane było 39 tys. zł na 2,5 etatu za pół roku. Wykorzystano 37.817 zł. Dla Ośrodka Aktywizacji Zawodowej zaakceptowano wydatki płacowe w kwocie 30 tys. zł też na 2,5 etatu za okres 6 miesięcy. Także wszystkie plany i rozwiązania techniczne były przez PFRON zatwierdzane i kontrolowane w trakcie realizacji. Domino jest programem pilotażowym, realizowanym przez wielu inwestorów i wielu wykonawców, a więc trudnym. Biorąc to pod uwagę, wykazano stosunkowo niewiele usterek, a o jakichkolwiek nadużyciach w ogóle nie należy mówić. Na realizację Domina w 2001 roku wydano ze środków własnych starostwa i zaangażowanych gmin ponad 530 tys. złotych, co zgodnie z umową wynosiło ponad 35 proc. kosztów. W roku 2002 i 2003 starostwo wydało na Domino 95.992 złotych. Z PFRON spłynęło 222.289 zł z obiecanych za 2002 rok 740 tysięcy złotych. Uważam, że dzięki temu programowi miasto i powiat dużo zyskały.
- Realizacja wszystkich zadań była konsultowana z PFRON-em, a za ich wykonanie odpowiadali także poszczególni inwestorzy, jak np. Urząd Miasta czy urzędy poszczególnych gmin. Ja odpowiadałam za część merytoryczną, czyli za funkcjonowanie powołanych placówek - twierdzi Małgorzata Niesłuchowska, główna inspiratorka programu Domino, która poniosła surowe konsekwencje za nieprawidłowości w jego realizacji. Czy zasłużone?
Zamknięcie programu Domino
W sumie ze środków PFRON na realizację programu Domino wyasygnowano 1 mln 740 tys. 996 złotych z obiecanych 3 mln. Decyzją Rady Nadzorczej PFRON z 12 grudnia 2002 roku postanowiono zakończyć realizację programu Domino. Wiele zadań, pierwotnie planowanych nie zostało zrealizowanych, ale też sporo zostało dla powiatu zrobione. Organizatorzy programu - były starosta Bogumił Brzózka i była dyrektorka PCPR ściągnęli na te cele znaczne pieniądze, choć być może mogłyby one być rozdysponowane w sposób bardziej gospodarski. Trudno jednak stwierdzić, czy przyczyną zamknięcia programu były jego niedociągnięcia, czy ogólne kłopoty finansowe PFRON. Pozostaje mieć nadzieję, że starostwo ostrowskie zdoła utrzymać to, co dotychczas zostało zrobione z myślą o ludziach niepełnosprawnych. Ale bez pomocy z zewnątrz na pewno nie będzie to łatwe.
Aldona Rusinek
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
