PORTRET WSI NAGOSZEWO

Nagoszewo leży na skraju gminy Ostrów Mazowiecka, tuż przy trasie krajowej nr 8, na skraju Puszczy Białej. Do Ostrowi Mazowieckiej jest stąd 8 km, do Warszawy ok. 80 km. To jedna z najstarszych osad w Puszczy Białej, pierwsze wzmianki o niej pochodzą z XIII wieku. W XVII wieku w Nagoszewie znajdował się ośrodek bartników. W XVIII w. osada została zasiedlona przez przybyszów z Puszczy Zielonej. 2-3 stycznia 1863 roku, podczas powstania styczniowego, pod Nagoszewem doszło do krwawej bitwy. Zginęło wówczas ponad stu powstańców, byli wśród nich miejscowi rolnicy. Wszystkich poległych pochowano na skraju wsi, w tym miejscu stoi granitowy pomnik pobudowany w 1917 roku (na zdjęciu). Pod koniec XIX w. we wsi było sto domów i 714 mieszkańców, była to wówczas jedna z większych wsi w Puszczy Białej. Po II wojnie światowej w Nagoszewie przez jakiś czas była siedziba Gminnej Rady Narodowej. Była też poczta i ośrodek zdrowia, po których pozostały już tylko wspomnienia.
Dziś są tu 92 domy i około 280 mieszkańców. Mało kto żyje tylko z rolnictwa. Za Gierka też dominowali dwuzawodowcy.
- Ziemia u nas słaba, więc i rolników z prawdziwego zdarzenia można policzyć na palcach jednej ręki - mówi Marian Grabowski, sołtys.
On też nie jest w stanie utrzymać rodziny z ośmiu hektarów ziemi, z których żywi tuczniki i bydło rzeźne. Sołtys pracuje też na pół etatu w szkole jako konserwator. Kilkoro młodych wyjechało z Nagoszewa za chlebem do Niemiec i do Norwegii.
Z Nagoszewa pochodzą: nieżyjący już poeta Kazimierz Śladewski oraz Edward Rowny, amerykański sekretarz stanu w latach 70.

W Nagoszewie mieści się Gminna Biblioteka Publiczna. To ewenement, ale warto pamiętać, że siedzibą gminy Ostrów Mazowiecka jest miasto, gdzie przecież jest duża miejska biblioteka.
Biblioteka gminna od półtora roku mieści się w budynku obok szkoły, w zaadaptowanym mieszkaniu po byłej dyrektorce. Biblioteka ma sześć filii.
- Warunki mamy dobre, choć przydałaby się większa czytelnia - mówi Bożenna Bębenek, kierownik biblioteki. - W ubiegłym roku mieliśmy tutaj 383 czytelników, którzy wypożyczyli 7190 książek. W maju tego roku biblioteka skończy 50 lat.
Powiat kojarzy się mieszkańcom Nagoszewa z drogą przez wieś, którą - kierując się dalej na Turkę i Laskowiznę - można dojechać do Broku. To droga powiatowa. W położonym kilkadziesiąt lat temu asfalcie pełno jest dziur, zimą natomiast jest nie tylko wyboiście, ale i ślisko.
- Przynajmniej raz w roku piszemy w tej sprawie do starosty, który zawsze odpowiada, że inne drogi w powiecie są jeszcze gorsze - mówi sołtys Marian Grabowski.
W Nagoszewie przybliża się natomiast założenie kanalizacji. Są na to duże szanse, bo gmina właśnie się kanalizuje.

Żeby zobaczyć Europę w Nagoszewie, nie trzeba skręcać nawet z trasy nr 8. Do "Europy - Centrum Handlowego", położonego tuż przy "ósemce", zajeżdża w ciągu doby więcej samochodów niż do Nagoszewa. "Europa" w Nagoszewie działa od niespełna czterech lat. Wybudował ją Jan Romanik z Ostrowi Mazowieckiej. Można tu zatankować paliwo na stacji patronackiej Orlenu, można też zrobić zakupy w sklepie, zjeść w barze (specjalność: placek po węgiersku), a także przenocować.
- Z noclegów częściej korzystają turyści niż kierowcy tirów - mówi Jan Romanik. - Jedna trzecia z nich to obcokrajowcy.
Nocleg w pokoju dwuosobowym ze śniadaniem i bezpłatnym strzeżonym parkingiem kosztuje 50 zł, jedynka jest droższa o 20 zł.
Kierownikiem Europy jest Jacek Szczęsny, też mieszkający w Ostrowi, ale wśród ponad 20 pracowników prawie dziesięcioro mieszka w Nagoszewie.
W Nagoszewie jest jeszcze drugi zakład pretendujący do Europy. Na masztach ustawionych na placu firmy Relpal powiewają dwie flagi: polska i unijna. Może dlatego, że firma od dziesięciu lat zajmuje się skupem, naprawą i sprzedażą palet oraz europalet.
- Flagę europejską powiesiłem jeszcze zanim Polska wstąpiła do Unii - mówi Rafał Reluga, współwłaściciel zakładu.
Bracia Rafał i Adam Relugowie mieszkają w Wyszkowie, a firmę mają na gruncie babci. W Nagoszewie mieszka ich ojciec. Zatrudniają kilka osób, ale żaden z pracowników nie mieszka w Nagoszewie, wszyscy dojeżdżają z okolicznych wsi.

Zespół Szkół w Nagoszewie leży we wsi... Turka, która łączy się z Nagoszewem. Ten dziw natury da się wytłumaczyć. W Nagoszewie była szkoła jeszcze w czasach zaborów. Kilka razy przenosiła się, ale wciąż była w tej samej wsi. W latach 60., gdy budowano tysiąclatki, postawiono ją na podmokłych gruntach nadleśnictwa, które - jak się okazało - były już we wsi Turka.
- Mimo to siedzibą szkoły jest nadal Nagoszewo - mówi Henryk Fidura, dyrektor Zespołu Szkół, rodowity nagoszewianin.
To nie jedyny absurd lokalizacyjny. Naprzeciw szkoły, po drugiej stronie drogi, stoi piękna leśniczówka. Tablica głosi, że to siedziba Leśnictwa Turka. Tak naprawdę jednak leśniczówka stoi już w Laskowiźnie, wsi położonej w gminie Brok.
- To nie ma żadnego znaczenia - mówi Irena Krawczyk, żona leśniczego, która przez 28 lat pracowała jako geodetka. - Mieszkamy tu od 32 lat, czujemy się tu bardzo dobrze, bo ludzie są sympatyczni i dobrzy.
Irena Krawczyk - choć synowie dawno już skończyli szkołę w Nagoszewie (dziś są po studiach i mieszkają w Warszawie) - była przewodniczącą komitetu rozbudowy szkoły. Szkoła jest od dwóch lat większa, ma też wspaniałą halę sportową, teraz przyszedł czas na budowę pełnowymiarowego boiska.
- To też na pewno się uda, a z czasem być może postawimy tu kaplicę, bo do kościoła w Broku daleko - planuje pani Irena.
Leśniczy Andrzej Krawczyk w szkole prowadzi czasem zajęcia z dziećmi, a już niebawem najmłodsze będą odbywać w leśnictwie cykliczne spotkania z przyrodą.