Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej. Tak obchodzono go w Ostrowi Mazowieckiej 9.02.2024

Dzień 9 lutego został ustanowiony Ogólnopolskim Dniem Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej decyzją Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego 26 października 2019 roku. Wybrana data obchodów upamiętnia utworzenie Towarzystwa Ludoznawczego, które z inicjatywy prof. dra Antoniego Kaliny powstało we Lwowie 9 lutego 1895 roku.

Stowarzyszenie to – od roku 1945 funkcjonujące pod nazwą Polskie Towarzystwo Ludoznawcze – stawia sobie za cel kształtowanie warunków do rozwijania antropologicznych zainteresowań wśród swoich członków, a także wspieranie rozwoju nauk etnologicznych oraz popularyzowanie wiedzy antropologicznej w społeczeństwie.

Obchody V Ogólnopolskiego Dnia Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej w Galerii Sztuki Jatki w Ostrowi Maz. zorganizowało miasto Ostrów Maz. i burmistrz Jerzy Bauer. Współorganizatorami spotkania byli: Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Miejski Dom Kultury w Ostrowi Maz., Miejska Biblioteka Publiczna im. Marii Dąbrowskiej w Ostrowi Maz. oraz Ostrowskie Stowarzyszenie „Ludzie z Pasją”. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęła Rada Krajowa Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych Rzeczpospolitej Polskiej.

Na spotkaniu obecni byli:

• Jerzy Bauer - burmistrz Ostrowi Maz.,
• Robert Gołaszewski – burmistrz Łochowa,
• Michał Rutkowski – prezes Ostrowskiego Stowarzyszenia „Ludzie z Pasją”,
• Robert Krajewski – przewodniczący Rady Miasta Ostrów Maz.,
• Daniel Choinka – zastępca burmistrza Ostrowi Maz.,
• Monika Jastrzębska - reprezentująca wójta gminy Ostrów Maz.,
• Sylwia Katarzyna Kos – sekretarz miasta Ostrów Maz.,
• Anna Wilczyńska – sekretarz miasta Ostrów Maz.,
• Agnieszka Dmochowska, Katarzyna Sawczuk i Stanisław Remiszewski z Działu Etnograficznego Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu,
• Halina Witkowska – prezes Stowarzyszenia Kuźnia Kurpiowska w Pniewie,
• prelegenci - Anna Grunwald, Marta Czerska, Bożena Jakubczyk, Sylwia Słojkowską-Affelska, Elżbieta Kaczyńska, Jarosław Stulczewski,
• Ewa Zadroga, Wojciech Zadroga, Joanna Mazek, Tomasz Mazek, Joanna Bołtryk, Piotr Wysocki – członkowie Zespołu Pieśni i Tańca BezWianka z Ostrowi Mazowieckiej,
• prezesi spółek miejskich w Ostrowi Maz.,
• dyrektorzy i przedstawiciele instytucji kultury i oświaty,
• członkowie stowarzyszeń,
• mieszkańcy powiatu ostrowskiego.

Witając uczestników V Ogólnopolskiego Dnia Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej burmistrz Jerzy Bauer powiedział:

Dzisiejsze spotkanie to jedna z form naszego – nie tylko samorządowego – zaangażowania na rzecz rozpoznawania i promocji naszego własnego, lokalnego, tutejszego dziedzictwa kulturowego. Dziedzictwa, o którym najczęściej my sami za mało wiemy i może nawet nie werbalizujemy sobie tego, w czym żyjemy, czym oddychamy, co przekazywali nam – mniej lub bardziej skutecznie – nasi dziadkowie i rodzice. Od szeregu lat budujemy społeczność ludzi wrażliwych na szeroko rozumiane dziedzictwo kulturowe. Ten dzień jako forma oddziaływania na lokalną społeczność jest jedną z inicjatyw, które realizujemy we wspólnocie osób i instytucji.

Burmistrz Łochowa Robert Gołaszewski w swojej wypowiedzi podkreślił potrzebę wymiany doświadczeń.
- Mieszkamy w bliskim sąsiedztwie, ale u nas ludzie myślą, że jedni są przed Bugiem, a drudzy za Bugiem. Ja twierdzę, że Bug nas łączy, dlatego jestem tu i podglądam co robi miasto Ostrów Mazowiecka jako samorząd. Niektórym się wydaje, że samorządy zajmują się głównie kładzeniem asfaltu i to im daje największą satysfakcję, ale to nie jest prawda. Nasze dziedzictwo kulturowe jest bardzo ważne, a w tych czasach, które profesor Marek Chodakiewicz nazwa „czasami dyktatury szybkiego szczęścia” tym bardziej powinniśmy dokładać starań by je poznawać, doceniać i pielęgnować- mówił burmistrz.

Pierwsza prelekcja nosiła tytuł „ETNOmiejsce otwarte, czyli o Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie”. Anna Grunwald - kierownik Działu Edukacji oraz Marta Czerska - kierownik Działu Informacji Naukowej w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie przedstawiły definicje etnografii, ludoznawstwa, etnologii i antropologii oraz opisały historię Muzeum Etnograficznego w Warszawie, które powstało w roku 1888 roku jako uzupełnienie ogrodu zoologicznego, w czasie II wojny światowej straciło całe zbiory, a obecnie proponuje formy działalności skierowane nie tylko do rodzin, ale też posiadaczy psów i kotów. Słuchacze z pewnym zaskoczeniem przyjęli informacje, ze w obszarze zainteresowań ME znajduje się m.in. fenomen bimbrownictwa, zieleń miejska w postaci balkonów, ogródków i rabatek oraz disco polo jako kultura okresu transformacji ustrojowej.

Tematem kolejnej prelekcji była historia Zespołu Pieśni i Tańca BezWianka z Ostrowi Mazowieckiej. Bożena Jakubczyk - założycielka i instruktor Zespołu – opowiedziała o 20 latach działalności, ciężkiej pracy uwieńczonej nagrodami na wielu festiwalach krajowych i zagranicznych oraz o planach na przyszłość. Pięknym uzupełnieniem wystąpienia założycielki zespołu był krótki występ wokalno-taneczny, do którego spontanicznie przyłączył się burmistrz Jerzy Bauer.

W czasie przerwy kawowej uczestnicy spotkania obejrzeli znajdującą się w podziemiach Galerii Jatki wystawę trójwymiarowych obrazów Gayi Lastovjak zatytułowaną „Dualizm”. Po przerwie Sylwia Słojkowska-Affelska - etnografka, pracowniczka Muzeum Regionalnego w Pułtusku, członkini Stowarzyszenia „Puszcza Biała – Moja Mała Ojczyzna” - przedstawiła dwudziestoletnią historię Kuźni Kurpiowskiej w Pniewie. Uzupełnieniem kurpiowskiej opowieści było krótkie przemówienie w gwarze kurpiowskiej i prezentacja oklejanek – wydmuszek zdobionych rdzeniem sitowa i kolorową włóczką. Osoby zainteresowane oklejankami mogły pogłębić swoją wiedzę o tej ciekawej technice zdobniczej dzięki materiałom edukacyjnym przygotowanym przez Muzeum Regionalne w Pułtusku i Stowarzyszenia „Puszcza Biała – Moja Mała Ojczyzna”.

W roku 2023 zakończył działalność zasłużony dla regionu Zespół Ludowy Jarzębina z Broku. Jego historię, działalność i dorobek przybliżyła Elżbieta Kaczyńska, emerytowana dyrektor Biblioteki Publicznej w Broku oraz członkini Zespołu Jarzębina. Uzupełnieniem jej wypowiedzi była prezentacja zdjęć i archiwalnego nagrania.

Tematem ostatniego wystąpienia były wybrane zagadnienia dotyczące aktywności organizacji regionalnych. Na przykładzie Zduńskiej Woli Jarosław Stulczewski - przedstawiciela Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych Rzeczpospolitej Polskiej – scharakteryzował problemy, jakie napotykają osoby działające w organizacjach regionalnych i wskazał sposoby ich pokonywania.

Na zakończenie wspaniałą niespodziankę sprawiła Katarzyna Sawczuk z Działu Etnograficznego Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, która dziękując za zaproszenie odśpiewała „Sto lat” w języku białoruskim.

Podsumowując V Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej w Ostrowi Mazowieckiej burmistrz Jerzy Bauer, Michał Rutkowski – prezes Ostrowskiego Stowarzyszenia „Ludzie z Pasją, Marta Wójcik – dyrektor Miejskiego Domu Kultury w Ostrowi Maz., Jolanta Andruszkiewicz – dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Dąbrowskiej w Ostrowi Maz. i Anna Duda-Depta z Ośrodka Edukacji Regionalnej Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Dąbrowskiej w Ostrowi Maz. podziękowali wszystkim uczestnikom za obecność.

Jesteśmy bardzo wzruszeni, bo impreza nam po prostu wyszła. Przybyło na nią około 70 osób i widać było, że nie są to osoby przypadkowe. Nasze pozytywne emocje wynikają z tego, że nie jesteśmy w żadnym wymiarze specjalistami od etnografii. Jest to dla nas obszar zainteresowań pozazawodowych, do którego podchodzimy bardzo poważnie. Próbujemy w tym obszarze zaistnieć jako wspólnota w poczuciu odpowiedzialności – kierujemy instytucjami, odpowiadamy za ich ofertę skierowaną do społeczeństwa i staramy się jak najlepiej z naszych obowiązków wywiązywać. Jeszcze raz dziękujemy za liczne przybycie, zainteresowanie prezentowanymi tematami i materiałami, konstruktywne dyskusje. Do zobaczenia na następnych etno-imprezach

- podsumował Jerzy Bauer, organizator, zapraszając na kolejne wydarzenia.