Orlen w 2023 r. wprowadził polską gospodarkę na tory zielonej transformacji. A pewien amerykański gigant dał nadzieję na skok technologiczny

Co przychodzi Panu na myśl w kontekście gospodarki, gdy pada hasło: podsumowanie mijającego roku?
Trudno podsumowywać rok 2023 przed jego zakończeniem. To tak jakby oceniać dzień przed zachodem słońca. Niemniej pewne jest, że na ocenie roku 2023 zaważyła wojna rosyjsko-ukraińska, i chyba nawet bardziej niż w roku jej eskalacji tj. w 2022 r. W przypadku Polski konflikt ten ma szczególne znaczenie. Po pierwsze Polska stała się państwem przyfrontowym, a więc o podwyższonym stopniu zagrożenia, po drugie opowiedziała się po jednej ze stron, a to już stworzyło ogromne implikacje, poczynając od zamknięcia granic z Federacją Rosyjską i Republiką Białoruską, przez wprowadzanie embarga, i zmianę dostawców surowców energetycznych. Do Polski napłynęła wielomilionowa fala uchodźców z Ukrainy. Zmieniło to koszty świadczeń socjalnych, wpłynęło na rynek pracy oraz w znaczący sposób zwiększyło konsumpcję, która bez przybyszów, w obliczu wysokiej inflacji, byłaby znacząco niższa.

W ostatnim czasie destabilizująco na sytuację wpłynął też gwałtowny i dramatyczny konflikt w Strefie Gazy. Jego skutki odczuwają państwa basenu Morza Śródziemnego i Czerwonego, ale pośrednio również gospodarka polska.

Zacznijmy zatem od wydarzenia gospodarczego numer jeden. Zgaduję, że ma on właśnie związek z wojną na Ukrainie. Mam rację?
Owszem. Z pewnością rok 2023 był bardzo trudnym rokiem dla polskiego rolnictwa, które jest wrażliwe na wszelkie niestabilności. Te dotyczyły rozchwianych cen nawozów sztucznych, kosztów energii i paliw. Ponadto rynek został zalany niepoliczalnym importem tańszych od polskich, płodów rolnych z Ukrainy. Jako że trudno wskazać moment zalania rynku Unii Europejskiej ukraińskimi płodami rolnymi, to lepiej wskazać moment, w którym państwo polskie uznało, że nie pogodzi się z faktem nieprzedłużenia embarga na ukraińskie zboże przez Unię Europejską. Wydaje się, że pomimo ceny politycznej, związanej z tą decyzją, była ona jednocześnie ratunkiem dla polskiego rolnika, a w dalszej perspektywie także dla konsumentów. Czas pokaże jednak, czy na długo?

Rok 2023 był bardzo trudnym rokiem dla polskiego rolnictwa, które jest wrażliwe na wszelkie niestabilności. Te dotyczyły rozchwianych cen nawozów sztucznych, kosztów energii i paliw. Ponadto rynek został zalany importem tańszych od polskich, płodów rolnych z Ukrainy.

Myśląc o roku 2023, trudno pominąć polski koncern multienergetyczny Orlen. Z poczciwego CPN-u (Centrali Produktów Naftowych) stał się wielkim przedsiębiorstwem, w skład którego wchodzi kilkadziesiąt spółek. W 2023 roku do tej grupy dołączył Europol Gaz, dzięki czemu można powiedzieć, że od października tego roku skończyły się rosyjskie wpływy w systemie tranzytu gazu. Towarzyszą temu zakupy przez podmioty zależne takie jak PGNiG Upstream Norway udziałów w podmiotach dysponujących koncesjami do wydobywania gazu na Norweskim Szelfie. W Wielkopolsce koncern będzie budował farmy fotowoltaiczne Mitra.

Ogólnie Orlen przekształca się w przedsiębiorstwo zrównoważonego rozwoju, troszczące się o wpływ na środowisko naturalne. Ten wspaniały rozwój Spółki jednak trochę mnie niepokoi, ponieważ w życiu już napatrzyłem się na dynamiczne wzrosty przedsiębiorstw, które ze względu na ogromną dynamikę działań, miały potem poważne trudności. Mam nadzieję, że te obawy nie będą dotyczyły Orlenu.

W 2023 roku do Grupy Orlen dołączył Europol Gaz, dzięki czemu można powiedzieć, że od października tego roku skończyły się rosyjskie wpływy w systemie tranzytu gazu.

Jeśli zatem dobrze zrozumiałem, za takie przełomowe wydarzenie uznaje Pan raczej nie jednostkową decyzję Orlenu, a cały proces przeobrażania się tej firmy.
Raczej tak, choć generalnie wskazałem jako przełomowe wydarzenie przejęcie Europol Gaz. Gdyby jednak podejść do sprawy bardziej akademicko, to należałoby powiedzieć, że rok 2023 r. to czas, w którym przeobraził się Orlen, a wraz z nim polska gospodarka. Mam tu na myśli przyspieszenie procesu zrównoważonego rozwoju. W przypadku polskiego koncernu multienergetycznego takim wydarzeniem może być zmiana nazwy Orlenu, choć to zmiana symboliczna będąca zwieńczeniem całości zmian, procesów.

Jeśli zaś chodzi o gospodarkę, to nie można opisać tego na przykładzie jakiegoś jednego, znaczącego konkretu, bo to są przeobrażenia ewolucyjne. Jednak już teraz można dostrzec, jak pod wpływem dyrektyw Unii Europejskiej polska gospodarka zaczęła proces przeobrażania proekologicznego. Rozpoczął się okres inwestycji, często innowacyjnych, dotyczących m.in. odnawialnych źródeł energii. Tu znowu kłania się Orlen.

Ale też w zakresie recyklingu, gdzie na przykład pojawiło się polskie przedsiębiorstwo Polblume, zajmujące się recyklingiem baterii. I może stać się jednym z najważniejszych graczy w tej branży w Europie. Zaczynają być też wdrażane idee ESG. Te przeobrażenia wymagają kapitału, który działa ożywczo na polską gospodarkę.

Mamy już zatem embargo na ukraińskie zboża i przejęcie firmy Europol GAZ. Sądziłem jednak, że Pan jako finansista zacznie od Narodowego Banku Polskiego.
Z pewnością momentem przełomowym dla polskiej gospodarki, w tym w szczególności dla kredytobiorców była wrześniowa decyzja RPP (Rady Polityki Pieniężnej) o obniżeniu stóp procentowych aż o 75 punktów bazowych. Trudno jednoznacznie ocenić, jakie długoterminowe skutki wywoła ta dość niespodziewana decyzja, bo przecież większość ekonomistów spodziewała się obniżki o 25 punktów bazowych, ale na pewno skorzystali na niej kredytobiorcy. Czy decyzja ta ożywi gospodarkę na tyle, że wzrośnie PKB? To się okaże. Ciekawe, czy przyczyni się do zahamowania tempa spadku inflacji? Więcej na ten temat będzie można powiedzieć po podaniu pełnych danych za czwarty kwartał 2023 r.

Przełomowym dla polskiej gospodarki, w tym w szczególności dla kredytobiorców była wrześniowa decyzja Rady Polityki Pieniężnej o obniżeniu stóp procentowych aż o 75 punktów bazowych. Trudno jednoznacznie ocenić, jakie długoterminowe skutki wywoła ta dość niespodziewana decyzja, bo przecież większość ekonomistów spodziewała się obniżki o 25 punktów bazowych.

Wspomniał Pan o kredytobiorcach. Nie chcę nic sugerować, ale w tym roku ożywił się też rynek mieszkaniowy i....
Domyślam się, co Pan ma na myśli. Owszem, w lipcu 2023 r. ruszył Program Bezpieczny Kredyt 2 proc. To z pewnością jedno z najważniejszych wydarzeń gospodarczych w 2023 r., które zasługuje na miejsce czwarte. Za jego sprawą dynamicznie wzrosła liczba umów kredytowych. Nie ma jednak pewności, czy ten program będzie funkcjonował jeszcze w 2024 r., z uwagi na ograniczoną pulę środków.

W lipcu 2023 r. ruszył Program Bezpieczny Kredyt 2 proc. To z pewnością jedno z najważniejszych wydarzeń gospodarczych w 2023 r., które zasługuje na miejsce czwarte.

Wydaje mi się, że moglibyśmy zakończyć, gdyby wskazał Pan piąte wydarzenie o ogromnym znaczeniu dla polskiej gospodarki. Tym razem jednak nic nie będę sugerował.
Piąte wydarzenie to bez wątpienia wielka inwestycja spółki Intel pod Wrocławiem. Chodzi o Zakład Integracji i Testowania Półprzewodników, na który ten globalny koncern ma wydać 20 mld zł.

To przełom zarówno dla regionu, jak i całej polskiej gospodarki, ponieważ państwa, w których pracuje się nad zaawansowanymi półprzewodnikami, wchodzą do zupełnie innej ligi, zarówno pod względem gospodarczym, jak i politycznym. Ta decyzja w perspektywie, pośrednio będzie też zwiększać bezpieczeństwo Polski.

Dziękuję za rozmowę, mając nadzieję, że każde z tych pięciu wydarzeń przyniesie Polsce same zyski.