Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zaległy urlop: do kiedy w 2020 r. trzeba wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy? Czy zaległy urlop za 2019 rok przepada?

Katarzyna Piojda
Katarzyna Piojda
Zatrudniony nie może zrzec się swojego przysługującego urlopu czy podarować go choćby koledze z pracy.
Zatrudniony nie może zrzec się swojego przysługującego urlopu czy podarować go choćby koledze z pracy. pxhere
Pracownikowi zatrudnionemu na etacie przysługuje urlop wypoczynkowy. Jeżeli nie wykorzysta urlopu w danym roku, nie traci prawa do wolnego. Musi jednak wykorzystać zaległy urlop w ściśle określonym czasie.

Wokół zmian w Kodeksie pracy dotyczącym urlopów wypoczynkowych przez ostatnie dwa lata było dużo zamieszania – pojawiła się nawet koncepcja, by nie wykorzystany w terminie urlop przepadał, ewentualnie był opłacany wirtualnymi pieniędzmi (wirtualnymi, bo księgowanymi na specjalnym koncie, z którego byłyby wypłacane tylko w ściśle określonych przypadkach – np. za czas przestoju), chyba że wcześniej był zapisany w planie urlopów, a pracownik nie wykorzystał go z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

A jak kwestię zaległych urlopów i wynagrodzenia za nie regulują aktualnie obowiązujące w 2019 roku przepisy kodeksu pracy?

Do obowiązków pracodawcy należy umożliwienia pracownikowi skorzystania z urlopu wypoczynkowego. Nawet największy pracoholik musi zrobić sobie dłuższą przerwę od firmy. Siły może zregenerować, udając się na urlop wypoczynkowy.

Komu przysługuje urlop wypoczynkowy

Zatrudnieni na umowę o pracę, czyli osoby pracujące na pełen etat lub w niepełnym wymiarze (np. trzy czwarte, pół etatu czy ćwierć) znajdują się w uprzywilejowanej pozycji. Należy im się pełnopłatny urlop wypoczynkowy. Będąc na urlopie, dostaną za ten czas pensję w takiej wysokości, jakby normalnie chodzili do pracy. Dla porównania: osoby pracujące na podstawie umowy zlecenia lub o umowy o dzieło nie mają prawa urlopu wypoczynkowego. Powód jest taki, że ich rodzaj umowy podlega pod przepisy Kodeksu cywilnego, natomiast pracownicy etatowi są chronieni przez Kodeks pracy, który gwarantuje więcej praw.

Co ważne, osoby pracujące w oparciu o umowę zlecenie czy o dzieło miewają czasem wolne za które szefostwo i tak wypłaca im określone wynagrodzenie, zgodnie z zawartą umową. Nie jest to zaś typowy urlop wypoczynkowy, o jakim jest mowa w przepisach Kodeksu pracy, a tylko dobra wola i porozumienie obu stron.

Z ostatniej chwili:

Wymiar urlopu wypoczynkowego

Nie każdy pracownik ma jednakowo długi urlop wypoczynkowy. Liczba dni wolnych zależy od stażu pracy. W przypadku, gdy zatrudniony przepracował mniej niż 10 lat, należy mu się 20 dni urlopu wypoczynkowego. Jeśli z kolei pracownik posiada staż przynajmniej 10-letni, wówczas przysługuje mu 26 urlopowych dni. Szykują się zmiany w tej kwestii. Znowelizowany Kodeks pracy ma wprowadzić dla każdego pracownika etatowego identyczny wymiar urlopu, to jest 26 dni, niezależnie od dotychczasowego stażu pracy.

Przynajmniej raz w danym roku kalendarzowym każdy pracownik etatowy jest zobowiązany do wzięcia dwóch tygodni urlopu, czyli 10 dni roboczych (łącznie z weekendami będzie 14 dni). Taki czas uznaje się bowiem za wystarczający do regeneracji organizmu oraz psychiki i nabranie sił do pracy po powrocie do firmy.

Zatrudniony nie może zrzec się swojego przysługującego urlopu czy podarować go choćby koledze z pracy, ponieważ urlop wypoczynkowy to niezbywalne prawo każdego pracownika. Osoba musi wykorzystać swój urlop wypoczynkowy, gdyż tak stanowią przepisy.

Urlop w niepełnym wymiarze etatu

W sytuacji pracownika na pełnym etacie wyliczenie wymiaru urlopu jest proste. Jeden dzień urlopu jest równy jednemu dniowi pracy. To więc tak, jakby pracownik na urlopie odpoczywał 8 godzin dziennie.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku osoby zatrudnionej w niepełnym wymiarze etatu.

Firma Randstad w badaniu "Monitor Rynku Pracy" sprawdziła w jakich branżach Polacy najczęściej zmienili pracę w ciągu ostatnich 6 miesięcy. Co ciekawe, na decyzję o zmianie pracodawcy częściej decydują się kobiety. W analizowanym okresie prawie co 4. Polka zmieniła pracę.

10 branż, w których Polacy najczęściej zmieniają pracę

Przykład: Kowalski posiada prawie 20-letni staż pracy w firmie X. Z tym, że pracuje w niej na pół etatu. Przychodzi do pracy od poniedziałku do piątku, spędza 4 godziny dziennie. Podstawowy wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi tutaj połowę z 26 dni, czyli 13 dni, ale przeliczając to wolne już na godziny, będą to 104 godziny w ciągu roku. To z następującego wyliczenia: wspomniane 13 dni urlopu należy pomnożyć przez 8 godzin.

Gdy Kowalski zechce zatem pójść na 2-tygodniowy urlop (czyli 10 dni powszednich, bo soboty i niedzieli się nie wlicza), jego urlop zostanie rozpisany w taki sposób: 10 dni roboczych razy 4 godziny (ponieważ ten pracownik ma właśnie taki wymiar czasu pracy), więc wyjdzie 40 godzin. To zatem tak, jakby tenże pracownik codziennie miał 4 godziny urlopu wypoczynkowego.

Urlop wypoczynkowy na wniosek pracownika

Urlop zostaje udzielony zainteresowanemu dopiero w momencie, gdy pracownik złoży wniosek urlopowy (w formie tradycyjnej, czyli pisemnie, lub elektronicznie, za pośrednictwem systemu firmowego), a pracodawca zgodzi się na ten urlop. Niekiedy szefostwo odmawia wydania zgody na urlop wypoczynkowy swojego podwładnego i jest to prawnie dozwolone. Przełożony musi jednak mieć wówczas mocne argumenty. Powodem takiego stanu rzeczy może być potężna awaria, którą dało się usunąć dopiero po paru dniach, więc załoga musi szybko nadrobić stracony czas. Inna sytuacja – trwa sezon przedświąteczny i pracy jest więcej, niż zwykle, lecz prawie połowa kadry zachorowała.

Przerwanie urlopu

Pracodawca ma prawo nie tylko odmówić urlopu, ale w wyjątkowych sytuacjach nawet go przerwać pracownikowi i sprowadzić go do firmy. To wtedy, gdy zatrudniony już zaczął urlop wypoczynkowy, a nagle okazuje się, że obecność pracownika jest konieczna.

Warto przeczytać:

Jeśli jednak szef uporczywie odmawia pracownikowi udzielenia zgody na urlop, nie podając jednocześnie powodów swojej decyzji, podwładny może zawiadomić inspekcję pracy lub skierować sprawę do sądu pracy. Jego zadaniem będzie wówczas udowodnienie i przekonanie inspekcji czy sądu, że przełożony nie miał ważnego powodu, aby zatrzymać pracownika w firmie, chociaż to robił.

Rząd uznał, że pieniądze na emerytury powinny pochodzić nie tylko z ZUS, ale z wielu źródeł i dokończył reformę emerytalną. Teraz emerytura będzie pochodzić z czterech filarów. Sprawdź czy obejmą Cię wszystkie - wystarczy, że klikniesz w ten tekst.

Zdarza się, że pracownik nie ma chęci albo czasu udać się na urlop wypoczynkowy. Tak dzieje się choćby wtedy, gdy firma znajduje się w kryzysowej sytuacji i nagle, tu i teraz, potrzebni są ludzie do pracy, a każdy pracownik jest na wagę złota. Czasem pracownik tak długo odkłada swój urlop wypoczynkowy, że mija dany rok kalendarzowy, zaczyna się następny, a zatrudniony nadal ma niewykorzystane wolne dni za poprzedni rok. W nowym roku od 1 stycznia, pracownik automatycznie zyskuje prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego.

Czy zaległy urlop przepada

Pracownik, który nie zdążył wyjąć i spożytkować przysługujących mu dni urlopu wypoczynkowego, na szczęście nie znajduje się na przegranej pozycji. Chronią go przepisy Kodeksu pracy. Zatrudniony nie musi się zastanawiać ponadto, czy zaległy urlop przepada. Art. 163 Kodeksu pracy mówi o tym, iż urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów.

Do kiedy trzeba wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy

Art. 168 Kodeksu pracy stanowi swoiste zabezpieczenie dla pracownika: „Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego”. To oznacza, że w przypadku niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w 2020 roku, pracownik będzie mógł iść na tenże zaległy urlop do końca września 2021 roku.

Pakiet specjalnych ustaw zwany Tarczą Antykryzysową jest już gotowy. Wiemy ile dostaną pracownicy w firmach przy postojach i ograniczonym czasie pracy, ile osoby na umowach zlecenia i o dzieło i na jakie wsparcie finansowe mogą liczyć samozatrudnieni. Kliknij po prostu w ten tekst a poznasz szczegóły.

Przykład: Kowalski na początku roku kalendarzowego wpisał do planu urlopowego, że weźmie parę dni urlopu wypoczynkowego na przełomie kwietnia i maja, potem parę dni w lipcu, jeszcze 2 tygodnie w sierpniu, zaś ostatnie dni urlopu wypoczynkowego wykorzysta w grudniu. Tak się jednak stało, że jego zakład pracy pod koniec listopada niespodziewanie otrzymał dodatkowy, duży kontrakt i szefostwo poprosiło, aby kto może (i nie ma planów wyjazdowych) przesunął swój urlop na później. Kowalski zrezygnował więc z zaplanowanego wolnego, aby zostać w firmie. Dni, które miał wybrać w grudniu, wybrał w lutym następnego roku z dostępnej puli za rok poprzedni.

Do jakiego kraju planujesz wyjechać do pracy za granicę?  Takie pytanie zadał Polakom planującym emigrację Instytut Badawczy Randstad. Większość ankietowanych jako kierunek wyjazdu za granicę wskazało państwa Unii Europejskiej. Jednak wśród odpowiedzi pojawiło się kilka egzotycznych krajów.

Najpopularniejsze kierunki emigracji. Do tych krajów najwięc...

Rekompensata za zaległy urlop

W przypadku niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, pracownik może liczyć na ekstra pieniądze. To ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Nie każdy pracownik może zrezygnować z przysługującego mu wolnego, w zamian domagając się dodatkowego wynagrodzenia, niczym rekompensaty. Gdyby wszyscy mogli z tego korzystać, w niektórych przedsiębiorstwach zapewne co drugi pracownik „oddawałby” swój urlop, byle tylko móc otrzymać od pracodawcy dodatkowe fundusze w ramach niejako zadośćuczynienia.

Kiedy wypłacane są pieniądze za zaległy urlop

Pracownik zyskuje prawo do ekwiwalentu za urlop w dniu wygaśnięcia lub rozwiązania z nim umowy o pracę. Przepisy wskazują też, że „pracodawca nie ma obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego (...) w przypadku, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą”. Ten przepis ma zastosowanie, jeśli pracownik kończy pracę w danej firmie, bo tak stanowiła wcześniej podpisana przez niego i jego szefostwo umowa, ale okazuje się, że ten sam pracownik za chwilę znowu będzie pracował u tego samego pracodawcy.

To warto wiedzieć:

Gdy jednak pracownik żegna się z firmą, należą mu się pieniądze za zaległy urlop. Jest to ekwiwalent za niewykorzystany w całości albo w części urlop. Wtedy nie obowiązuje jedna, stała stawka. Wyliczeniem kwoty, należnej odchodzącemu pracownikowi, zajmuje się dział księgowo-kadrowy firmy.

Przy obliczaniu ekwiwalentu uwzględnia się stałe i zmienne składniki pensji. To chociażby premie, nagrody pieniężne, dodatki za pracę w nadgodzinach oraz pracę w porze nocnej. Bierze się ponadto tzw. współczynnik urlopowy. Sposób obliczania współczynnika do ustalenia ekwiwalentu regulują przepisy. Chodzi o rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Co zrobić z oszczędnościami na czas pandemii koronawirusa: zabrać z banku bo rząd zamrozi albo zabierze, trzymać w banku na lokacie, zainwestować - w co? Jakie są plusy i minusy poszczególnych rozwiązań. Kliknij po prostu w ten tekst i przeczytaj cały artykuł.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na to.com.pl Tygodnik Ostrołęcki