Tych ptaków możesz posłuchać, nie ruszając się z łóżka. Sezon koncertowy już trwa! Poznaj wybitnych śpiewaków i posłuchaj ich głosów

Śpiew ptaków jest jedną z przyjemniejszych rzeczy, jaka może człowieka spotkać rano, a nawet jeszcze przed świtem. Ptasich koncertów można też słuchać wieczorem, a niekiedy i w ciągu dnia. Sezon na nie zaczyna się już pod koniec zimy i zapowiada wiosnę, więc tym przyjemniej się nam kojarzy.

Jednak ptaki nie śpiewają dla naszej przyjemności, a prawdopodobniej również nie do końca dla własnej. Ptasie śpiewy mają dwa najważniejsze zadania:

• samce w ten sposób wabią partnerki, przekonując je, że to oni są najsilniejsi, najwspanialsi i zapewnią im cudowne potomstwo oraz byt rodzinie,
• ptaki ogłaszają, że dany obszar jest już zajęty i „nieupoważnionym wstęp wzbroniony”.

Ptasie śpiewy, choć czasem brzmią subtelnie, niekoniecznie mają tak romantyczny wydźwięk, jak się nam czasem wydaje. Głosy niektórych ptaków mogą też się wiązać z warunkami atmosferycznymi. Uważa się np. że charakterystyczne głosy wydają zięby oraz wilgi przed deszczem.

Ptaki mają oczywiście cały repertuar dźwięków, a zależy on i od gatunku, i osobnika. Niektóre śpiewając, powtarzają te same frazy, inne komponują skomplikowane piosenki. Czasem brzmienie zależy od przeznaczenia utworu, bo bywa, że jeden ma oczarować samiczkę, inny odstraszyć rywali. Poza różnymi śpiewami ptaki wydają też inne dźwięki – kontaktowe, czy ostrzegawcze. I o ile melodyjne śpiewy są domeną głównie samców, to głosu nie są pozbawione także samiczki. Charakterystyczne dźwięki wydają też pisklęta i podloty, oczekujące jedzenia.

Sprawdź: Jakie dzięcioły żyją w Polsce i co robić, gdy ptak pomyli ścianę domu z drzewem

Niekiedy śpiew zastępują zupełnie inne dźwięki – np. dzięcioły to raczej instrumentaliści, a rolę śpiewu oznaczającego terytorium zastępuje im tzw. werblowanie, czyli stukanie w drewno (w miastach chętnie do tego celu wykorzystują… latarnie).
Warto też pamiętać, że ornitologicznie do ptaków śpiewających zalicza się wiele gatunków, których głos wcale nie brzmi dla nas melodyjnie, ani przyjemnie. Do podrzędu ptaków śpiewających są zaliczane, np. kawki.

Ptaki uczą się śpiewu, nasłuchując śpiewu swoich ojców, ale też sąsiadów. Przypuszcza się, że poznają tę trudną sztukę w ciągu pierwszych miesięcy życia, a ćwiczenia zaczynają wiosną, z czasem doskonaląc umiejętności. Ale prawdopodobnie „wzorzec śpiewu”, charakterystyczny dla danego gatunku, jest też wrodzony.
Niektóre, jak szpaki czy kosy, do „naturalnych” dźwięków wplatają także inne zasłyszane głosy, jak dźwięk klaksonów, dzwonki telefonów, czy nawet narzędzi typu wiertarka.
Samice chętniej wybierają na partnerów doświadczonych śpiewaków, a więc te ptaki, które niejako przy okazji udowadniają, że potrafią sobie poradzić z niebezpieczeństwami ptasiego życia oraz zdobywaniem pokarmu przez dłuższy czas.

Sezon na ptasie koncerty zaczyna się już pod koniec zimy, nawet w lutym, jeśli jest w miarę ciepło, ale jego pełnia to wiosna. Najwcześniej zaczynają śpiewać te, które zimują w Polsce (jak trznadle), albo wcześnie wracają z zimowisk. Z czasem dołączają później przylatujące ptaki, jak słowiki czy wilgi.

Ptasie śpiewy ustają latem, gdy kończy się sezon godowy i lęgowy, a ptaki zaczynają się pierzyć. Gorzej wtedy latają, więc niekoniecznie chcą na siebie ściągać uwagę drapieżników, które również nasłuchują ich głosów. Nie ma też wtedy potrzeby wabienia partnerek i oznaczania terytorium. Jednak są i takie, które śpiewają dłużej, jak trznadle i wojownicze rudziki. Jesienią i zimą możemy też usłyszeć m.in. sikorki, kowaliki czy gile, a także czyże.

Porą, gdy ptasie trele rozlegają się najbardziej intensywnie, jest wczesny poranek, a niekiedy jeszcze późna noc. Wtedy panują dobre warunki to tego, by głos dobrze się niósł (chodzi o odpowiednią temperaturę i wilgotność powietrza). Ale też „odmeldowują” się po nocy, która jest czasem drapieżników, z komunikatem „jeszcze tu jestem”. Wczesny ranek to też pora, kiedy ptaki mają niewiele zajęć – z nastaniem poranka zajmą się łapaniem owadów, które wcześniej nie są aktywne. Ale niektóre śpiewają też w ciągu dnia, a popularne są też wieczorne koncerty, w wykonaniu np. kosów.

Najwcześniej zaczynają drozdy i kosy, bo można je usłyszeć już o 3 nad ranem. Nieco później można usłyszeć m.in. sikorki bogatki, a także wilgi, szpaki i zięby (około godziny 4). Stosunkowo najpóźniej, bo ok. 7-8 śpiewają m.in. dzwońce i szczygły. Pewnym wyjątkiem są słowiki, które śpiewają w nocy.

Polecamy: Jak wygląda szczygieł i jak żyje? Poznaj tego sympatycznego ptaka

To oczywiście dość subiektywne, ale wśród popularnych ptaków za najlepszych śpiewaków uznaje się m.in. słowiki oraz drozdy śpiewaki, a także szczygły, które ze względu na śpiew były trzymane w klatkach, jak kanarki. To z ptaków, które można spotkać w ogrodach, bo wybitnym, ale „polnym” śpiewakiem jest też skowronek.
Do ptaków, jakich możemy posłuchać, nie ruszając się z własnego ogrodu (a często nawet łóżka, bo wiosenne śpiewy niosą się donośnie), należy m.in.:

• drozd śpiewak,
• kos,
• makolągwa,
• rudzik,
• sikorka bogatka,
• słowik,
• strzyżyk,
• szczygieł,
• szpak,
• trznadel,
• wilga,
• zięba.

W galerii znajdziesz filmy z ich głosami i ich opisem – posłuchaj ogrodowych śpiewaków.

Wybrane źródła
Echa Leśne TV
ekologia.pl
glosyptakow.pl