O „tradycjach od pokoleń” w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. Otwarcie wystawy na placu Bema. 21.09.2023

Na otwarcie wystawy zaprosiły Katarzyna Zalasińska – dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz Maria Samsel – dyrektor Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce.

Ostrołęka jest jednym z sześciu polskich miast, gdzie ta wystawa jest prezentowana. Wszędzie towarzyszą jej spotkania i konferencje. Wystawa wpisuje się w obchody jubileuszu 20-lecia Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego i 10-lecia Krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Niematerialne dziedzictwo kulturowe to przekazywane z pokolenia na pokolenie tradycje, zwyczaje, obrzędy i umiejętności odziedziczone po przodkach. Na Liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO znajduje się pięć polskich wpisów: szopkarstwo krakowskie, kultura bartnicza, sokolnictwo, dywany kwiatowe przygotowywane na procesje Bożego Ciała oraz tradycje flisackie.

Żeby dostać się na listę UNESCO należy wpierw znaleźć się na krajowej liście. Tu znajdziemy kilka tradycji z Kurpi – zarówno Zielonych jak i Białych.

A dodać trzeba, że kultura bartnicza – będąca na światowej liście UNESCO – to także w dużej mierze tradycja kurpiowska (choć nie tylko, depozytariuszami tej tradycji są także bartnicy z Puszczy Augustowskiej i Puszczy Białowieskiej).

Otwarciu wystawy w Ostrołęce towarzyszyły prezentacje w Muzeum Kultury Kurpiowskiej, na których prezentowano przykłady niematerialnego dziedzictwa kulturowego z województw: mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego.

Mazowsze reprezentowali depozytariusze następujących elementów wpisanych na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego:

• Tradycyjne święcenie pokarmów w Dąbrowie Chotomowskiej,
• Bartnictwo (depozytariusze bartnictwa na Kurpiach),
• Wypiek byśków i nowych latek Kurpiów Puszczy Zielonej,
• Hafciarstwo z nadwiślańskiego Urzecza,
• Wycinankarstwo kurpiowskie z Puszczy Zielonej,
• Bursztyniarstwo kurpiowskie z Puszczy Zielonej,
• Hafciarstwo kurpiowskie z Puszczy Białej,
• Hafciarstwo kurpiowskie z Puszczy Zielonej,
• Wielkanocne barabanienie w Iłży.

Warmię i Mazury reprezentowali depozytariusze wpisów:

• Gwara warmińska jako nośnik tradycji ustnych
• Umiejętność wytwarzania czepców warmińskich

Podlasie reprezentowali depozytariusze kultury bartniczej.

Goście wysłuchali też referatów:

• Zwyczaje i tradycje na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego (Katarzyna Sadowska-Mazur, Kierownik zespołu ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego, NID)
• Niematerialne dziedzictwo kulturowe województwa podlaskiego i warmińsko-mazurskiego (Marta Liszewska, koordynator ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego, NID)
• Niematerialne dziedzictwo kulturowe województwa mazowieckiego (Anna Borkowska-Kniołek, zespół komunikacji NID)

Samo otwarcie wystawy było okraszone krótkimi występami: barabaniarzy z Iłży i wybitnej pieśniarki kurpiowskiej Apolonii Nowak.