Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Równoważny czas pracy. Na czym polega system równoważnego czasu pracy? Charakterystyka, wady i zalety tego systemu

Sławomir Bobbe
Sławomir Bobbe
unsplash
To, że pracownik pełnoetatowy spędza w firmie 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo jest normą, ale nie powszechnym obowiązkiem. W przedsiębiorstwie może bowiem funkcjonować np. równoważny czas pracy. Tłumaczymy, na czym on polega.

Doba pracownika powinna być podzielona na 3 części: 1/3 doby powinna zostać przez niego przeznaczona na pracę zawodową, kolejna taka sama część – na rodzinę i obowiązki domowe, zaś następna – na odpoczynek, w tym przede wszystkim na sen. Ta równowaga często bywa zaburzona, w pracy również.

Czas i wymiar pracy pracownika

Pracodawca z pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ustalają czas i wymiar pracy. W przypadku osoby zatrudnionej na pełen etat, zazwyczaj wygląda to następująco: pracuje ona 8 godzin dziennie, przez 5 dni w tygodniu (najczęściej od poniedziałku do piątku), co daje 40 godzin pracy w ciągu tygodnia. To tzw. podstawowy system czasu pracy.

Warto przeczytać:

Może być również tak, że firma stosuje inne rozliczenia czasu pracy. Przykładowo: pracownicy pracują przez 3 dni w tygodniu przez 8 godzin, raz w tygodniu przez 10 godzin, ale też raz w ciągu tygodnia przez 6 godzin. Inne rozwiązanie to takie ustalenie przełożonego i jego podwładnych - zatrudnieni pracują przez 3 dni w tygodniu po 10 godzin, a przez następne 2 dni pracują po 5 godzin.

Równoważny czas pracy – na czym polega ten system

Zależnie od specyfiki branży, wykonywanego zawodu (bądź zajmowanego stanowiska) oraz od przyjętego u danego pracodawcy systemu, wymiar czasu pracy różnie się kształtuje. Jednym z takich systemów jest równoważny czas pracy, zwany też zrównoważonym czasem pracy.

To system dosyć często spotykany w sektorach w których pracownicy muszą pracować w weekendy i święta, więc m. in. w służbie zdrowia (szpitale), gastronomii (restauracje, kawiarnie, puby), hotelarstwie (hotele, pensjonaty), ochronie (portiernie, parkingi) lub na stacjach paliw.

Połączenie życia zawodowego na etacie z życiem prywatnym wymaga sporej gimnastyki. Zakładając, że większość urlopu wykorzystujemy na wypoczynek, pozostaje nam 1-2 dni na tzw. sytuacje podbramkowe.Prawda jest jednak taka, że to za mało. Czasem trzeba pójść do urzędu zarejestrować samochód, do szkoły na zakończenie roku, do lekarza po wyniki albo na pocztę po odbiór paczki. Co można wówczas zrobić? Opcji jest kilka.

10 sposobów, jak załatwić prywatną sprawę w środku dnia i ni...

System równoważnego czasu pracy może zostać wprowadzony, gdy jest on uzasadniony rodzajem pracy, organizacją pracy lub miejscem pracy. Polega na wydłużaniu czasu pracy w danym dniu czy tygodniu po to, aby w innym umówionym dniu czy w innym tygodniu móc skrócić ten czas pracy. Tym samym jest to nadrobienie, odrobienie godzin, które konkretny pracownik musi poświęcić na wykonanie swoich zadań służbowych.

Po tym, jak ktoś więcej pracuje, czeka go zasłużone wolne. Gdy dany pracownik czy cały dział lub nawet wszyscy zatrudnieni w firmie przepracowali w danym tygodniu np. 60 godzin, to w innym tygodniu, w ramach swoistego bilansu, spędzą mniej czasu w pracy, czyli przykładowo tylko 20 godzin. W tym systemie czas pracy należy planować w taki sposób, aby w przyjętym okresie rozliczeniowym jego dopuszczalny wymiar nie był przekroczony.

Okres rozliczeniowy w równoważnym systemie czasu pracy

Przepisy tak odnoszą się do zrównoważonego czasu pracy (art. 135. Kodeksu pracy): Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nie przekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy”.

Wyjątki istnieją. W uzasadnionych przypadkach ten okres rozliczeniowy może zostać przedłużony, lecz nie więcej niż do 3 miesięcy. Przy pracach uzależnionych od pory roku lub od pogody (np. w budownictwie czy w rolnictwie, ogrodnictwie) okres rozliczeniowy może również być wydłużony maksymalnie do 4 miesięcy.

Gdy mamy dużo na głowie, a terminy gonią, zaczynamy się stresować. W małych dawkach stres jest normalną reakcją organizmu, który mierzy się z nowymi wyzwaniami. Działa motywująco. Jeśli staje się nadmierny, a nam brakuje czasu na cokolwiek innego po za pracą, robi się niebezpiecznie. Kiedy powinna się nam zapalić ostrzegawcza lampka?

Jak rozpoznać, że przesadziliśmy z pracą? 9 oznak świadczący...

System równoważnego czasu pracy może odnosić się chociażby do zakładowych służb ratunkowych, pracowników pełniących dyżury (czyli czekających np. na zgłoszenie awarii), pracowników ochrony mienia czy ochrony osób czy tych dozorujących pracę urządzeń, np. na dziale produkcji.

Zalety równoważnego czasu pracy

Zrównoważony czas pracy to konkretne ułatwienie dla pracowników, którzy – gdyby pracowali w standardowych godzinach – mieliby trudności np. z załatwieniem swoich spraw w urzędach czy instytucjach. Dzięki zatem wcześniejszemu zakończeniu pracy albo jej późniejszemu rozpoczęciu pracownik jest w stanie dopilnować swoich spraw. Jeśli nadrobionych godzin jest więcej, pozwala to pracownikowi (za zgodą firmy) na odebranie dni wolnych, przez co można wydłużyć sobie np. weekend.

Wady równoważnego czasu pracy

Wadą równoważnego systemu czasu pracy jest również to, że praktycznie w każdym miesiącu trzeba wyliczać ten czas na nowo. Przy układaniu grafika należy uwzględnić potrzeby poszczególnych pracowników (np. kto będzie musiał mieć wolne lub kto musi odrobić zaległe godziny), lecz jednocześnie podać informację o tym, kto ile godzin będzie pracować w konkretnych dniach. Nie zawsze pracodawca musi tworzyć harmonogram pracy od nowa, bywa i tak, że wystarczą odpowiednie zapisy w dokumentacji. Należy wówczas wskazać konkretne godziny pracy w regulaminie zakładowym lub obwieszczeniu.

Warto przeczytać:

Kto nie może pracować w systemie równoważnym

Istnieją grupy pracowników, znajdujące się pod szczególną ochroną. Przykład stanowią ciężarne pracownice. Ich dobowy wymiar czasu pracy nie może przekraczać 8 godzin. To samo dotyczy młodych rodziców czyli pracowników opiekujących się dzieckiem, które nie ukończyło 4. roku życia. Ci rodzice muszą wyrazić zgodę na równoważny system czasu pracy. Jeśli się nie zgodzą, pracodawca nie może zmusić ich do pracy w tym systemie.

Pozostałe systemy czasu pracy

Oprócz podstawowego systemu czasu pracy (zazwyczaj 8 godzin dziennie przez 5 dni w ciągu tygodnia) oraz zrównoważonego czasu pracy (na przykład dyżury 12-godzinne) istnieją inne systemy, w tym zadaniowy czas pracy (pracodawca powierza pracownikowi zadania do wykonania i nie prowadzi ewidencji czasu pracy, ale rozlicza tego pracownika ze stopnia wykonania poleceń) oraz weekendowy czas pracy (przeważnie w niepełnym wymiarze czasu pracy, tylko w piątki, soboty i niedziele).

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Równoważny czas pracy. Na czym polega system równoważnego czasu pracy? Charakterystyka, wady i zalety tego systemu - Strefa Biznesu

Wróć na to.com.pl Tygodnik Ostrołęcki