Paznokcie hybrydowe są niebezpieczne dla zdrowia. Wyjaśniamy, dlaczego hybryda może powodować raka i jaka jest najlepsza alternatywa

Manicure hybrydowy, nazywany też hybrydą, to zabieg zdobienia paznokci za pomocą lakieru hybrydowego na bazie polimerów, który utwardza się za pomocą światła ultrafioletowego emitowanego przez specjalną lampę. Zapewnia to jego odporność na odpryskiwanie i wyjątkową trwałość – hybrydę można nosić nawet przez cztery tygodnie.

Lakier hybrydowy jest nowszym rozwiązaniem niż lakier żelowy, który również utrwala się za pomocą lampy UV. Paznokcie żelowe są jednak grubsze, co widać szczególnie przy odrastaniu płytki, a ich żywotność nieco krótsza niż przy zastosowaniu naturalniej wyglądającego lakieru hybrydowego. Zabieg nakładania żelu trwa ponadto dłużej, tak samo jak jego zdejmowanie.

Lampa do paznokci to nieodłączny element zestawu do hybrydy, niezbędny do utwardzenia lakieru. Zawarte w nim składniki absorbują wtedy energię świetlną, co powoduje reakcję ich łączenia się w wytrzymałą, stałą powierzchnię.

Niestety, większość lamp do paznokci emituje promieniowanie UVA, które jest odpowiedzialne za przedwczesne starzenie się i rozwój raka skóry. Są co prawda lampy z żarówkami LED, jednak w ich świetle również zawarty jest ultrafiolet.

Promienie UV to znany czynnik penetrujący skórę aż do jej głębokich warstw i powodujący uszkodzenia komórkowe. Dotyczą one m.in. kolagenu i elastyny, a więc białek budujących skórę. Ultrafiolet uszkadza także materiał genetyczny w łożyskach paznokci, a przez to prowadzić do powstawania nieprawidłowych komórek, z których z kolei może rozwinąć się nowotwór skóry.

Obecność w lakierach substancji szkodliwych dla skóry, toksycznych czy wręcz o stwierdzonym działaniu kancerogennym jedynie nasila to zagrożenie, choć na postawie przeglądu literatury uznano jak na razie, że u młodych osób ryzyko rozwoju raka skóry może nie ulegać znacznemu zwiększeniu.

Autorzy tej pracy podkreślają jednak, by zastosować środki ochronne w postaci kremu z filtrem UV o szerokim spektrum działania. Należy nałożyć go na dłonie przed wykonaniem manicure – może zrobić to kosmetyczka. Zalecane niekiedy zastosowania blokera UV na 20 minut przed zabiegiem nie ma przy tym sensu, bo w jego trakcie substancje chroniące przez promieniowaniem i tak zostaną usunięte ze skóry.

Paznokcie, choć sztywne i odporne mechaniczne, nie stanowią bariery dla chemikaliów zawartych w lakierach do paznokci. Niezależnie od rodzaju produkty te zawsze zawierały agresywnie działające składniki, których stosowanie w innych produktach kosmetycznych nawet nie wchodzi w grę. Lakiery hybrydowe kładzie się na dodatek wprost na wypolerowaną i odtłuszczoną płytkę, a zabiegi te jedynie przyspieszają wnikanie substancji z lakieru.

Takich związków jest pięć, a producenci dbający o czystszy skład produktów usuwają z nich nawet 7 czy 10 substancji. Lakiery oznaczane marketingowo jako 5-free nie zawierają następujących związków:

• formaldehyd,
• żywica formaldehydowa,
• toluen,
• ftalan dibutylu,
• kamfora.

Niestety, te i inne substancje są obecne w większości lakierów do paznokci wszystkich typów, a więc również hybrydowych. Formaldehyd jest uznawany za potencjalnie rakotwórczy i należy do składników, które najczęściej wywołują kontaktową alergię skórną. Drażniąco mogą działać też pozostałe składniki z listy, przy czym kamfora łatwo wchłania się przez skórę.

W badaniach wykazano, że chemikalia z lakierów do paznokci przedostają się do organizmu, ale efekty ich działania nie są dokładnie poznane. Pewne jest jednak, że w połączeniu z promieniowaniem ultrafioletowym mogą działać fototoksycznie, zwiększając ryzyko powstawania komórek rakowych. Choć zależność nie znalazła potwierdzenia w postaci solidnych liczb, badacze sugerują, by korzystać z hybryd i żelu tylko na specjalne okazje.

Kluczową kwestią jest częstotliwość wykonywania hybrydy – jeśli jest to tylko kilka razy w roku, ryzyko rozwoju np. czerniaka paznokcia nie jest wysokie. Wszystko zależy też jednak od indywidualnych predyspozycji – u niektórych zabiegi z lampą UV mogą stać się źródłem choroby nowotworowej.

Aby wywołać istotne uszkodzenia skóry, manicure hybrydowy musiałyby być wykonywany często. Jeśli ktoś robi go np. raz w tygodniu i wkłada dłonie pod lampę na 10 minut, powinien być zaniepokojony i jak najszybciej zmienić zwyczaje.

Niektóre marki zachodnie wycofały ze składu swoich produktów wybrane związki, które są uznawane za szkodliwe, nie są jednak dostępne preparaty do manicure hybrydowego czy żelowego całkiem pozbawione niebezpiecznych substancji. Warto sprawdzać tę kwestię na opakowaniach i materiałach informacyjnych np. w Internecie.

W przypadku zniszczonych paznokci ich wygląd i stan można poprawić nawet samodzielnie w domu za pomocą manicure japońskiego, który jest metodą regeneracji słabej i uszkodzonej płytki.

W przypadku paznokci hybrydowych czy żelowych szkodzi jednak nie tylko samo nakładanie lakieru hybrydowego – znaczne gorsze skutki może mieć jego usuwanie.

Zabieg zdejmowania hybrydy wymaga namoczenia paznokci w acetonie aż przez 10-15 minut, co sprawia, że przez ten czas wchłania się nie tylko poprzez paznokcie, ale też skórę palców. Oprócz zmywacza stosuje się zabiegi takie jak szlifowanie płytki czy mechanizmie usuwanie lakieru prowadzą do jej uszkodzeń, a mogą też zniszczyć łożysko paznokcia.

Choć aceton występuje również w organizmie, w zmywaczu jest bardzo skoncentrowany. Jako rozpuszczalnik aceton (inaczej propanon) stosowany jest w przemyśle chemicznym i chociaż nie został zakwalifikowany jako karcynogen, ma niską toksyczność i można stosować go w materiałach kontaktujących się z żywnością, ma destrukcyjny wpływ na skórę i paznokcie.

Aceton powoduje znaczne odwodnienie tkanek, a skutkiem przesuszenia jest ścieńczenie, kruchość i łamliwość paznokci, a także pękanie i łuszczenie się skórek, podrażnienia, zaczerwienienia czy uczulenia wokół paznokci. Uszkodzenia są też otwartą bramą dla infekcji.

Niekorzystnie działają także opary tej lotnej substancji, które działają drażniąco na oczy, błony śluzowe i cały układ oddechowy. Dlatego przy stosowaniu lakierów i zmywczy wymagana jest dobra wentylacja pomieszczenia. Podobnie jest w przypadku zmywaczy opartych na innych rozpuszczalnikach. Rodzaje tych produktów o najbardziej neutralnych właściwościach w przypadku lakierów hybrydowych zwykle nie działają.