Oświęcim. 82. rocznica pierwszego transportu Polaków z więzienia w Tarnowie do Auschwitz. Tak zaczęła się mroczna historia obozu

Zgodnie z najnowszymi ustaleniami, z 728 deportowanych więźniów, wojnę przeżyło 325 osób, zginęło 292, a w przypadku 111 los nadal jest nieznany. Wśród pierwszych więźniów byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Otrzymali oni numery od 31 do 758. Pierwszym zarejestrowanym więźniem z transportu w Tarnowie był Stanisław Ryniak, oznaczony numerem obozowym 31.

- Z Tarnowa wyjechało 729 więźniów, ale jeden uciekł z transportu. Uciekając do lasu, w jego stronę padły strzały. Nieznane są dalsze losy tego człowieka – wspomniał dyrektor PMAB Piotr Cywiński.

Dlaczego nie numerem 1? Polacy z Tarnowa nie byli pierwszymi osadzonymi w powstającym obozie. W maju 1940 roku trafiło tutaj 30 niemieckich kryminalistów z KL Sachsenhausen, którzy w Auschwitz objęli rolę więźniów funkcyjnych. Tarnowski transport był jednak pierwszym masowym transportem. Właśnie przybycie polskich więźniów politycznych uważa się za datę funkcjonowania obozu Auschwitz.

Dyrektor Muzeum Auschwitz w swoim przemówieniu nawiązał do wojny w Ukrainie, zaznaczając także symbolikę daty pierwszego transportu do Auschwitz.

- Jadący do Oświęcimia zatrzymali się na dworcu w Krakowie, gdzie z głośników usłyszeli o upadku Paryża. Wśród więźniów byli złapani przy nielegalnym przekroczeniu granicy, bo właśnie z Francją wiązali nadzieję na kontynuację walki z okupantem. Podczas obchodów rocznicy pierwszego transportu do Auschwitz są z nami ludzie, którzy przez wiele lat żyli pod pręgierzem hasła „Nigdy więcej”. Jeszcze pół roku temu nie myśleliśmy, że we współczesnej Europie może toczyć się wojna, w której znów giną cywile na dużą skalę. Niech rocznica pierwszego transportu uświadomi nam lekcję z tragicznej przeszłości, która jednak stała się podwaliną pod wiele lat bez wojny – dodał Piotr Cywiński.

W pierwszych latach działalności oświęcimski obóz był miejscem męczeństwa polskich patriotów. Dopiero od 1942 roku stał się miejscem masowej zagłady Żydów w Auschwitz II Birkenau, w ramach „Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”.