Myszyniec. Miodobranie Kurpiowskie 2019. Wyjątkowa uroczystość w myszynieckiej bazylice - przysięga rugowa

Po mszy świętej dziękczynnej w oprawie kurpiowskiej (z elementami gwary, głosem z ligawki, salwami strzelców kurpiowskich), zebrani bartnicy w myszynieckiej bazylice złożyli przysięgę rugową.

Każdy bartnik przyniósł staroście bartnemu ,,rączkę miodu" i w obecności wszystkich zgromadzonych wlał własnoręcznie do beczki. Następnie każdy dokonał swojego wpisu do księgi bartnej bractwa naznaczając tam swój znak bartny. Beczka miodu będzie w niedzielę 25 sierpnia złożona w darze ołtarza na ręce kardynała Müllera.

Tak o bartnictwie na Kurpiach pisze Maria Weronika Kmoch, na blogu "Kurpianka w wielkim świecie"

Bartnictwo było jednym z ważnych dochodów skarbu królewskiego, a bartników w Puszczy Zielonej tytułowano bartnikami Jego Królewskiej Mości. Wytworzyli oni cieszącą się swego rodzaju autonomią społeczność z własnym samorządem, gwarą i kulturą. W tym miejscu warto dokonać krótkiej charakterystyki ludu kurpiowskiego, w tym jego organizacji bartnej i praw, zwracając uwagę na odniesienia do władzy królewskiej i starościńskiej.
W 1401 r. książę mazowiecki Janusz I Starszy wydał prawdopodobnie pierwsze regale bartne. Określały zasady funkcjonowania bartników, ich prawa i obowiązki w formie statutu. Kurpiowscy bartnicy doprowadzili ostatecznie w 1550 r. do jego zniesienia, uznając je za krzywdzące. Pierwsze skodyfikowane w języku polskim prawo bartne, spisane z polecenia królewskiego w 1559 r., nosiło tytuł Prawo bartne, bartnikom należące, którzy według niego sprawować się i sądzić mają [...]. Obejmowało tereny starostw: przasnyskiego i ciechanowskiego. Autor kodyfikacji, tutejszy starosta Krzysztof Niszczycki herbu Prawdzic (1540–1617), zebrał prawa zwyczajowe, którymi posługiwali się dotychczas Kurpie i skompilował je w jedną kodyfikację. Podobny dokument – Porządek prawa bartnego, wedle starodawnego zwyczaju i dawnych ustaw potocznych Spraw Bartnych z pośrodka bartników uchwalony i wydany [...] – objął swym zasięgiem starostwa: ostrołęckie i łomżyńskie. Tutejsi bartnicy walczyli o kodyfikację już w 1583 r., jednak nie otrzymali pozwolenia Hieronima Modliszewskiego, starosty łomżyńskiego. Dopiero w 1616 r. Stanisław Skrodzki z Kolna zebrał tutejsze prawa i ofiarował przygotowaną przez siebie kodyfikację staroście łomżyńskiemu Adamowi Kossobuckiemu, który zatwierdził prawa. Oba wspomniane zbiory prawa bartnego zawierają postanowienia na temat m.in. urządzenia władz i sądów bartnych, obowiązków bartników, przepisów spadkowych, karnych i procesowych.
Wspólne potrzeby, zajęcia, warunki bytowania bartników łączyły ich w związek społeczny. Zwany był on bractwem lub towarzystwem bartnym, gminem bartnym, jurysdykcją bartną, a czasem nawet Małą Rzeczypospolitą Kurpiowską lub Rzecz Pospolitą Bartną. Na przestrzeni wieków, pomimo zmieniających się stosunków społecznych, bartnicy pozostawali ludźmi wolnymi, cieszącymi się licznymi przywilejami. Rekrutowali się z różnych warstw społecznych: byli wśród nich chłopi, mieszczanie i szlachta. Początkowo nie osiadali w Puszczy na stałe, a mieszkali w okolicznych miastach: Ostrołęce, Nowogrodzie, Przasnyszu czy Chorzelach. Na czas pracy w lesie stawiali „budy”, czyli szałasy lub małe drewniane domki. Dopiero z czasem, po potopie szwedzkim, zaczęło się rozwijać stałe osadnictwo w głębi Puszczy.
Bartnik, chcąc wstąpić do bractwa, musiał wykazać swoje pochodzenie, potwierdzić dobrą sławę (zarówno swoją, jak i rodziców), zobowiązać się do składania rocznej daniny staroście królewskiemu i przybywania na zgromadzenia sądowe. Składał przy tym przysięgę bartną, potwierdzaną na corocznych sądach w sprawach większej wagi, tzw. „rokach walnych” lub „sądach rugowych”, odbywających się najczęściej w stolicy starostwa lub innym ważnym dla regionu mieście. Przysięga potwierdzała uczciwość i lojalność wobec Boga, króla, starosty bartnego i całej społeczności bartników. Kurp zapewniał w niej, że w okresie poprzedniego roku nie wystąpił przeciwko żadnemu zapisowi w prawie bartnym, więc zasługuje na szacunek jako lojalny bartnik królewski. Na zgromadzeniach tych obecni byli starostowie królewscy lub ich przedstawiciele, dzięki czemu mogły też pełnić rolę sądu apelacyjnego.

42. Miodobranie Kurpiowskie trwa.

Tak było w sobotę 24.08.2019.

A tak wygląda program na niedzielę 25.08.2019