ABC Natury - Co w trawie piszczy, czyli słowo o łąkach i pastwiskach

Materiał partnera zewnętrznego
Łąki i pastwiska przez wieki były nieodłącznym elementem krajobrazu związanym z polską wsią. Są to ekosystemy półnaturalne, które funkcjonowały przez wieki dzięki wzajemnemu oddziaływaniu pomiędzy człowiekiem a przyrodą. Od wiosny do jesieni pasło się na nich bydło albo były koszone, aromatyczne siano stanowiło wartościową karmę lub ściółkę dla zwierząt w czasie mroźnych zimowych miesięcy. Wielu z nas szczęśliwe dzieciństwo kojarzy się z zabawą na sianie, skokami i baraszkowaniem a niekiedy nawet spaniem w stodole zakopanym po szyję w pachnącej kołderce z wyschniętych traw i ziół.

Na łąkach i pastwiskach wytworzyła się delikatna równowaga, dzięki której występowało na nich wiele światłolubnych gatunków roślin i zwierząt uznawanych obecnie za rzadkie lub chronione. Wśród roślin występuje na nich kosaciec syberyjski o efektownych fioletowych lub ciemnofioletowo-szafirowych kwiatach oraz mieczyk dachówkowaty posiadający nawet kilkanaście kwiatów na łodydze zebranych w gęste grono. To właśnie z tym siedliskiem związany jest ptak, który uznawany jest za nieoficjalny symbol naszego kraju, czyli bocian biały. Penetruje on na swoich długich, czerwonych nogach kolorowe łąki poszukując pokarmu, jak różne bezkręgowce, płazy, gady i gryzonie. Na wilgotnych łąkach gniazduje również derkacz - ptak rzadki i chroniony oraz możemy spotkać przepiękne i rzadkie gatunki motyli, takie jak: przeplatka aurinia, czerwończyk nieparek czy modraszek telejus.

Kolejnym siedliskiem, którego występowanie jest zależne od koszenia lub wypasu są ekstensywnie użytkowane łąki świeże. Powstały one po wykarczowaniu lasów liściastych – grądów i suchszych postaci łęgów. To właśnie na tym siedlisku występują dziko znane nam z ogrodów gatunki roślin, jak marchew, kminek czy pasternak. Chyba wszyscy lubiliśmy bawić się w dzieciństwie „dmuchawcami” mniszka lekarskiego, który jest również gatunkiem typowym właśnie dla tego siedliska.

Na nasłonecznionych stokach pagórków, wąwozów i dolin rzecznych o podłożu zasobnym w wapń wykształciły się murawy kserotermiczne. Występowanie ich związane jest z ekstensywnym koszeniem lub wypasem. To właśnie na murawach kserotermicznych możemy spotkać miłka wiosennego lub dyptama jesionolistnego zwanego gorejącym krzewem Mojżesza. Ze względu na bogactwo gatunków roślin oraz specyficzny mikroklimat na tym siedlisku występuje bardzo dużo owadów.

Jednak w ciągu ostatnich trzydziestu lat kolorowe kobierce łąk, pastwisk i muraw zaczęły znikać z naszego kraju. Zmienił się sposób hodowli bydła i świń - powstały duże obory i chlewnie. Na ogół w takich hodowlach zwierzęta nie są wypuszczane na pastwiska, a niekiedy nawet nie dostają świeżej zielonki czy siana, tylko wysoko przetworzone pasze. W tym przypadku łąki i pastwiska zostały zaorane i przekształcone w pola uprawne.

Aby zapobiegać zmniejszaniu się różnorodności biologicznej postanowiono chronić półnaturalne ekosystemy i w 1992 roku została uchwalona „Dyrektywa Rady Europy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory”. Wiele siedlisk zostało objętych ochroną jako obszary Natura 2000.

Półnaturalne ekosystemy łąk, pastwisk i muraw kserotermicznych powstały dzięki utrzymywaniu się przez wieki ekstensywnego sposobu użytkowania terenu. W tych specyficznych siedliskach występuje wiele cennych gatunków roślin i zwierząt, dlatego ważne jest, aby je chronić utrzymując tradycyjny sposób gospodarowania.

Autor: Anna Iglińska

Projekt: Przyjaciel Natury- edukacja mieszkańców obszarów Natura 2000 z 13 powiatów północno-wschodniego Mazowsza, Południowej Warmii i Mazur oraz Północno-Zachodnieg Podlasia poprzez zajęcia, aplikację multimedialną, artykuły prasowe i audycje radiowe w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020
Fundacja Drabina Rozwoju - www.drabina.org
Multimedialne Centrum Natura
ul. Natury 7, Ostrołęka
www.mcnatura.pl
tel.: 516 491 060

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na to.com.pl Tygodnik Ostrołęcki