81. rocznica powstania w Obozie Zagłady Treblinka II

„Słowo Treblinka stało się złowrogim symbolem, który na równi z nazwą Auschwitz przejmuje dreszczem zgrozy. Dziś składamy hołd ludziom, którzy powstali przeciwko niemieckim okupantom i mordercom.” 81 lat temu w Obozie Zagłady Treblinka II wybuchł bunt więźniów.

Na uroczystości obecni byli:

• Ocalała z Zagłady Ada Krystyna Willenberg z rodziną,
• Ocaleni z Zagłady i Sprawiedliwi wśród Narodów Świata,
• Andrzej Dera - sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP,
• Maciej Żywno – wicemarszałek Senatu RP,
• Marta Cienkowska – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
• Shani Tayar – wiceambasadorka Izraela,
• Břetislav Dančák – ambasador Czech,
• Martin Baxa – Minister Kultury Republiki Czeskiej
• Lorenz Barth – Dyrektor Wydziału Kultury Ambasady Niemiec,
• Rik Van Droogenbroeck - ambasador Belgii,
• Margarita Ganeva – ambasadorka Bułgarii,
• Vincenzo Spinelli – I sekretarz ambasady Włoch,
• dr Edward Kopówka - dyrektor Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941-1944) wraz z członkami Rady Muzeum,
• dr hab. Karol Polejowski – Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej,
• Stanisław Stankiewicz – prezes Centralnej Rady Romów w Polsce,
• Aldona Machnowska-Góra - Aldona Machnowska – zastępczyni prezydenta m. st. Warszawy wraz z przedstawicielami Rady m. st. Warszawy,
• przedstawiciele władz samorządowych ze Stoczka, Kosowa Lackiego, Małkini Górnej, Marek, Sokołowa Podlaskiego, Węgrowa, Sterdyni,
• przedstawiciele instytucji kultury i muzeów: Muzeum Getta Warszawskiego, Muzeum II Wojny Światowej, Muzeum Więzienia Pawiak, Muzeum Dom Rodziny Pileckich, Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie, Instytutu Pamięci Narodowej,
• przedstawiciele organizacji społecznych: Żydowskiego instytutu Historycznego, Fundacji Rodziny Nissenbaumów, Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka, Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, Fundacji Pamięć Treblinki,
• goście z Polski, Izraela i innych państw.

Uroczystość poprowadził Marek Zając.

Otwierając uroczystość dr Michał Trębacz - dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma - powiedział: [cytSpotykamy się dziś nie tylko, by wspomnieć heroiczny zryw, ale także dlatego, żeby zaświadczyć o naszej pamięci o wszystkich ofiarach Obozu Zagłady w Treblince – o około ośmiuset tysiącach zamordowanych mężczyzn, kobiet, dzieci. Nasza wiedza o wydarzeniu sprzed ponad 80 lat byłaby z pewnością uboższa gdyby nie świadectwa złożone przez uczestników buntu. Dzięki osobom takim, jak częstochowianin Samuel Willenberg czy czeski Żyd Richard Glazar wiemy czym naprawdę była Treblinka.[/cyt]

Ada Krystyna Willenberg podziękowała za obecność wszystkim uczestnikom uroczystości.

Dziękuję wszystkim zebranym, że przyszli w takie miejsce. To nie jest przyjemność tu być – tu się mówi o rzeczach smutnych. Tu działy się rzeczy, których nie można pojąć. Ja nie byłam w Treblince, ale tu zginęła znaczna część mojej rodziny, tu był i walczył mój mąż, który potem do końca życia dbał, by kolejne pokolenia pamiętały o Treblince. Dziś jestem tu po raz kolejny wraz z moimi dziećmi, wnukami i prawnukami. Jeden z prawnuków nosi imię Igo – to zdrobnienie od imienia Ignacy, które mój mąż miał w aryjskich papierach

- mówiła.

Ocalały Richard Glazar – uczestnik powstania i autor słynnej książki „Treblinka – słowo jak z dziecięcej rymowanki” - próbował znaleźć wydawcę dla swoich wspomnień w powojennej Czechosłowacji. Przez wiele lat napotykał mur odrzucenia, a jego książka została wydana dopiero po upadku reżimu komunistycznego

- o świadectwie tragedii Treblinki mówił także Martin Baxa – Minister Kultury Republiki Czeskiej:

W intencji więźniów obozu zagłady w Treblince modlitwy odmówili: Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich oraz proboszcz parafii p.w. Trójcy Przenajświętszej w Prostyni ks. kanonik Józef Poskrobko.

Po modlitwie chór Kameleon Dzielnicy Mokotów wykonał “Pieśń Treblinki”.

Na zakończenie uroczystości przedstawiciele władz państwowych, samorządowych i kościelnych, korpusu dyplomatycznego, instytucji kultury i środowisk żydowskich złożyli wieńce i zapalili znicze pod pomnikiem ofiar obozu zagłady.