500 plus – najczęstsze pytania i odpowiedzi

Kto może otrzymać świadczenie wychowawcze?
Świadczenie wychowawcze otrzymywać mogą rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni dziecka.

Na jaki czas będzie przysługiwało prawo do świadczenia?
Prawo do świadczenia będzie ustalane na okres 1 roku – od 1 października do 30 września. Wnioski będzie można składać od 1 sierpnia danego roku. Pierwszy okres wypłacania świadczenia wychowawczego będzie jednak dłuższy, od kwietnia 2016 r. aż do 30 września 2017 roku. Dzięki temu rodzice nie będą musieli składać dwóch wniosków, kiedy Program wejdzie w życie.

Gdy dzieci wychowują dziadkowie, czy mogą wystąpić o 500 zł na dziecko?
Tak, jeżeli są opiekunami prawnymi i nie są rodziną zastępczą. Jeśli zostali ustanowieni rodziną zastępczą dla dziecka to na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej przysługuje im dodatek wychowawczy w wysokości świadczenia wychowawczego – tj. w wysokości 500 zł miesięcznie.

Czy 500 zł to kwota netto czy brutto?
To kwota, od której nie będą odprowadzane podatki. To kwota bezpośrednio dla rodziny.

Czy kwota świadczenia będzie waloryzowana?
Rada Ministrów będzie mogła podnieść kwotę świadczenia w oparciu o wskaźniki wzrostu inflacji.

Czy rodzinie z jednym dzieckiem, której dochód przekracza 800 zł, urodzi się drugie dziecko i tym samym dochód na osobę spadnie poniżej 800 zł, będzie przysługiwało wsparcie na dwoje dzieci?
Tak, do ukończenia przez nie 18. roku życia.

Czy rodzice dostaną 500 złotych na drugie dziecko, w przypadku, gdy pierwsze skończyło 18 lat, ale nadal pozostaje na ich utrzymaniu?
Dziecko do 25 r.ż., które nadal mieszka z rodzicami, jest uwzględniane przy obliczaniu dochodu na osobę w rodzinie. Dzięki temu jego młodszy brat lub siostra może nadal otrzymywać wsparcie, jeśli dochód na osobę nie przekroczy 800 zł (1200 zł w przypadku dziecka niepełnosprawnego).

Kiedy można złożyć wniosek?
Wnioski będzie można składać od momentu startu programu. Jeśli wniosek zostanie złożony w ciągu pierwszych 3 miesięcy, rodzice dostaną wyrównanie wstecz – pozwoli to uniknąć kolejek i zapewni płynność wypłat. W kolejnych miesiącach świadczenie będzie wypłacane od miesiąca, w którym rodzice złożą wniosek. Do programu będzie można dołączyć w dowolnym momencie.

Jakie dokumenty są potrzebne, by złożyć wniosek o świadczenie 500 zł na dziecko?
Jeśli wnioskujemy o świadczenie wychowawcze na drugie i kolejne dziecko nie musimy dołączyć do wniosku żadnych dodatkowych dokumentów, gdyż w takim przypadku świadczenie nie będzie uzależnione od kryterium dochodowego. Jeśli wnioskujemy o świadczenie wychowawcze na pierwsze lub jedyne dziecko (z uwagi na fakt, że obowiązuje w takim wypadku kryterium dochodowe) musimy dołączyć do wniosku:

- oświadczenia dokumentujące wysokość dochodu niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych - jeśli członkowie rodziny osiągają takie dochody,
- oświadczenie o deklarowanych dochodach osiąganych przez osoby podlegające przepisom o zryczałtowanym podatku dochodowym – jeśli członkowie rodziny osiągają takie dochody,
- dokumenty (w tym oświadczenia) potwierdzające utratę lub uzyskanie dochodu w przypadku zmian sytuacji dochodowej.

W przypadku, gdy wniosek będzie wysyłany elektronicznie, wnioskujący będzie miał możliwość również załączenia załączników w formie elektronicznej. W zależności od okoliczności indywidualnej sprawy, gmina będzie mogła zażądać udokumentowania innych, istotnych dla prawidłowego przyznania świadczenia wychowawczego, okoliczności. Zasadą jest jednak, że ich udokumentowanie może się odbyć poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenia fałszywych zeznań. Gdy wniosek zostanie wysłany drogą elektroniczną cała korespondencja z gminą będzie mogła być prowadzona również drogą elektroniczną, korespondencja z gminy będzie trafiała do wnioskodawcy na utworzone przez niego konto na stronie empatia.mrpips.gov.pl.

Natomiast sprawy z wniosków złożonych przy użyciu PUE ZUS i systemu bankowego, po wpłynięciu ich do organu właściwego, tj. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, załatwiane będą drogą pisemną, czyli w postaci papierowej.

Kiedy decyzja i wypłata świadczenia?
W przypadku wniosków złożonych po 1 lipca 2016 r. obowiązuje zasada, że w przypadku kompletnego wniosku złożonego do 10 dnia miesiąca włącznie, decyzja i wypłata za ten miesiąc do końca tego miesiąca.
Wniosek złożony po 10 dniu danego miesiąca oznacza, że decyzja i wypłata będą najpóźniej ostatniego dnia kolejnego miesiąca, z wyrównaniem za cały miesiąc w którym wniosek został złożony.

Czy może być jednocześnie utrata i uzyskanie dochodu?
Tak, możliwa jest utrata jednego dochodu i uzyskanie innego. Wtedy od dochodu rodziny odejmuje się dochód utracony i dolicza dochód uzyskany.

Jakie dokumenty trzeba przedstawić w sytuacji utraty dochodu?
Do wniosku należy dołączyć dokument określający datę utraty dochodu oraz wysokość utraconego dochodu.

Czy samotni rodzice również dostaną wsparcie z Programu?
Świadczenie otrzyma każda rodzina bez względu na stan cywilny rodziców. Otrzymają je zatem zarówno rodziny, w których rodzice są w związku małżeńskim jak i rodziny niepełne oraz rodzice pozostający w nieformalnych związkach. Rodziny niepełne, obok świadczenia wychowawczego mogą też otrzymać świadczenia wypłacane z Funduszu Alimentacyjnego czy specjalny dodatek z ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Jak liczyć dzieci z tzw. patchworkowych związków?
Jeżeli rodzina obok dzieci z poprzednich związków posiadać będzie jeszcze wspólne dziecko do składu rodziny wliczane będą wszystkie dzieci.

Jak zasiłek będzie wypłacany w przypadku rodziców, którzy się rozwodzą?
Świadczenie przysługiwać będzie temu z rodziców, który z dzieckiem zamieszkuje i na którego utrzymaniu dziecko się znajduje.

Czy Program Rodzina 500plus dotyczy także dzieci adoptowanych?
Tak, świadczenie będzie przysługiwać na takich samych zasadach jak w przypadku dzieci biologicznych.

Czy projekt zakłada kontrolę wydatkowania przyznanych środków?
Nie traktujemy polskich rodzin, jako rodziny patologiczne. Szanujemy autonomię rodziny i wierzymy, że ona najlepiej wie, czego dziecku potrzeba.

Projekt ustawy zawiera możliwe do zastosowania w nadzwyczajnych sytuacjach, mechanizmy zapobiegające marnotrawieniu świadczeń lub zapobiegania wydatkowaniu świadczenia niezgodnie z jego przeznaczeniem. Będzie to takie samo rozwiązanie jak obowiązujące od wielu lat w ustawie o świadczeniach rodzinnych.

W przypadku sygnałów o marnotrawieniu świadczenia, u rodziny będzie mógł zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy, aby ustalić jak wygląda sytuacja w danej rodzinie. Urzędnicy pomocy społecznej z reguły wiedzą, gdzie mogą być problemy, sytuacje patologiczne w rodzinie. Jeśli coś będzie nie tak, pracownik organu wypłacającego świadczenie 500 zł, na podstawie informacji od pracownika socjalnego, będzie mógł zamienić gotówkę na pomoc rzeczową ( np. na jedzenie, ubrania, lekarstwa itp.) lub w formie opłacania usług (np. opłata za pobyt dziecka w złobku, przedszkolu itp.).

Czy rodziny mieszkające za granicą będą mogły pobierać świadczenie?
Program Rodzina 500 plus jest zgodny z dotychczasową, unijną praktyką koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Pozwala ona ograniczyć przypadki nienależnego pobierania świadczeń przez osoby mieszkające za granicą. Projekt ustawy przewiduje, że świadczenie nie będzie przysługiwać, jeżeli rodzinie przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze, za wyjątkiem sytuacji, gdy przepisy o koordynacji systemu zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy przewidują inaczej. Zgodnie z projektem Programu Rodzina 500plus, rodzice składający wniosek o przyznanie świadczenia są zobowiązani do informowania o każdej zmianie mającej wpływ na prawo do tego świadczenia, w tym również o zmianie miejsca zamieszkania. Jeśli rodzic przebywa w innym państwie UE i złoży tam wniosek o świadczenia rodzinne, tamtejszy organ informuje o tym fakcie marszałków województw w Polsce. Marszałek zaś przekazuje te informacje do właściwej gminy.

Źródło: Urząd Wojewódzki w Warszawie, www.mazowieckie.pl